12 March 2008

Carbamazepine


ကာဘာမာေဇပီးန္ (carbamazepine) ဆိုတာ ဝက္႐ူးျပန္ေရာဂါနဲ႔ စိတ္ၿငိမ္ေဆးေတြအတြက္ ထုတ္တဲ့ေဆး ေတြမွာပါတဲ့ ေမာ္လီက်ဴး (molecule)ရဲ႕ နာမည္ပါ။ ေစ်းကြက္ထဲမွာေတာ့ Tegretol, Biston, Epitol အစ႐ွိတဲ့ နာမည္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီေဆးကို မၾကာေသးခင္ကပဲ schizophrenia လို႔ေခၚတဲ့ စိတ္ကစင့္ကလ်ား ျဖစ္မႈ အတြက္ထုတ္တဲ့ ေဆးေတြမွာ စတင္ထည့္သြင္း အသံုးျပဳခဲ့သလို bipolar disorder အတြက္လည္း အသံုးျပဳ ၾကပါတယ္၊ Bipolar disorder ဆိုတာ စိတ္အတက္အက်ပံုမွန္ မဟုတ္တဲ့ ေရာဂါတမ်ိဳးလို႔ ဘာသာျပန္ရမယ္ ထင္တယ္။ Carbamazepine ရဲ႕ mood-stabilizing property ေတြေၾကာင့္ ဒီေဆးေတြမွာ အသံုးတည့္ပါ တယ္။ ဟုိတေလာကမွ က်ေနာ္သိရတာက carbamazepine ကို အရက္ျဖတ္ရာမွာလည္း တျခားေဆးေတြနဲ႔ အတူ ေရာၿပီးအသံုးျပဳတတ္တယ္တဲ့။

ေျပာရရင္ေတာ့ ဒီ carbamazepine က neuro system အတြက္အေတာ္ေလးကို အေရးပါတဲ့ molecule ပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီ carbamazepine ကပဲ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္အတြက္ အေႏွာင့္အယွက္ေပးတယ္။ ေစ်းကြက္မွာ ႐ွိတဲ့ ေဆးတမ်ိဳးမ်ိဳးကို သံုးလိုက္ၿပီးတဲ့အခါ အဲဒီေဆးေတြမွာပါတဲ့ carbamazepine က လူကေန စြန္႔ထုတ္တဲ့ အညစ္အေၾကးေတြကေန တဆင့္ ေရထဲကိုေရာက္သြားတယ္။ ေရဆိုရာမွာ ေရဆိုးေရပုပ္၊ ေခ်ာင္းေရ၊ ေျမ ေအာက္ေရ အားလံုးပါဝင္ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ေရထဲမွာ အဲဒီ molecule ေတြျဖည္းျဖည္းနဲ႔ မ်ားလာေရာ...။ ခက္တာ ကဒီ carbamazepine က biodegradable လို႔ေခၚတဲ့ သူ႔အလိုလို ပ်က္စီးေပ်ာက္ကြယ္ေလ့ မ႐ွိတာပဲ။

က်ေနာ္တို႔ လူ႔အသိုင္းအဝိုင္းမွာ သံုးတဲ့ပစၥည္းေတြဟာ စြန္႔ပစ္လိုက္တဲ့အခါ အမ်ိဴးအစားေပၚမူတည္ၿပီး သူ႔အလို လိုပ်က္စီးခ်ိန္ေတြ ကြာေလ့႐ွိပါတယ္။ ဥပမာ-စကၠဴတစ္႐ြက္ဆိုရင္ လႊင့္ပစ္လိုက္တဲ့အခါ ဝါး၊ သစ္ေခါက္ စ,တာ ကေန လုပ္ထားတဲ့ အတြက္ ၂ လကေန ၅ လအတြင္း ေပ်ာက္ကြယ္သြားလိမ့္မယ္။ Chewing-gum တစ္ခုဆို ရင္ ၅ ႏွစ္ၾကာမယ္၊ စီးကရက္အစီခံ တစ္ခုဆိုရင္ ၅ ႏွစ္ကေန ၁၂ ႏွစ္အထိ ၾကာႏိုင္တယ္၊ ေနရာတကာမွာ သံုး ၾကတဲ့ ပလပ္စတစ္အိတ္ တစ္အိတ္ဆိုရင္ ႏွစ္ ၄၀၀ ၾကာတယ္၊ ဓါတ္ခဲတစ္လံုးဆိုရင္ေတာ့ ႏွစ္ေပါင္း ၇၈၀၀ ေက်ာ္အထိကို ၾကာၿပီးမွ လံုးဝေပ်ာက္ကြယ္ လိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း တိုးတက္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ အမိႈက္ေတြကို မပစ္ခင္ ခြဲျခားတဲ့ စနစ္ကို က်င့္သံုးၾကေလ့ ႐ွိတာေပါ့၊ ဒီလို biodegrade ျဖစ္တယ္ဆိုတာက ဘက္တီးရီးယားပိုး ေတြက တတိတိနဲ႔ လႈိက္စားလို႔ ျဖစ္တာပါ။ ဒါေပမယ့္ carbamazepine လို pharmaceutical molecule မ်ိဳးက် ေတာ့ ဒီလို မပ်က္စီးပါဘူး။

အက်ိဳးဆက္ကေတာ့ ေရထဲေရာက္သြားတဲ့ molecule ေတြဟာ ဒီအတိုင္းပဲ ႐ွိေနၿပီးေတာ့ water cycle ထဲမွာ လည္ေနမယ္။ ဒီေရကို ေနာက္တခါသံုးမိတဲ့အခါ လူ႔ကိုယ္ခႏၶာကိုယ္ထဲကို ေရာက္လာမယ္။ အဲဒီလို ျဖစ္ရပ္ေတြ မ်ားလာတဲ့ အခါ ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းလို႔ မရႏိုင္တဲ့ ေရာဂါေတြ ျဖစ္လာႏိုင္တာပါပဲ။ အခုေတာင္ ဒီလို molecule ေတြ အေတြ႔ရမ်ားတဲ့ ေရထဲမွာ႐ွိတဲ့ ငါးတခ်ိဳ႕ဟာ ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ ေျပာင္းလဲမႈေတြ ျဖစ္လာေနတယ္။ ဒီလိုျဖစ္ရပ္ေတြ ဟာလြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္စုႏွစ္ ၂ ခုေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္ကမွ စခဲ့တာမို႔ လူ႔အသိုင္းအဝိုင္းဟာ တားဆီးကာကြယ္ဖို႔ အဆင္သင့္ မျဖစ္ေသးဘူး၊ ကမာၻ႔အတိုးတက္ဆံုး ႏိုင္ငံေတြမွာ႐ွိတဲ့ ေရသန္႔စင္တဲ့ စက္႐ံုေတြမွာေတာင္ ေခတ္မီွ တဲ့ filtration system ေတြေကာင္းေကာင္း မ႐ွိပါဘူး။

ဒီဖက္ပိုင္း ႏွစ္ေတြမွာေတာ့ ဒီအေၾကာင္းကို အသားေပးၿပီး အထူးေလ့လာတဲ့ လူေတြတျဖည္းျဖည္းမ်ားလာပါၿပီ၊ သူတို႔ရဲ႕ေလ့လာေတြ႔႐ွိခ်က္ေတြကို စာတမ္းေတြနဲ႔ တင္ျပၾကတယ္၊ ဒီ carbamazepine ဟာလည္း က်ေနာ္လုပ္ ေနတဲ့ ပေရာ့ဂ်က္ေတြထဲက တစ္ခုပါ။ ဟိုတေန႔က ကေနဒါႏိုင္ငံ၊ အြန္ေတရီယိုၿပည္နယ္ peterborough ၿမိဳ႕မွာ ႐ွိတဲ့ Trent university၊ ေရအရင္းအျမစ္ဌာနမွာလုပ္တဲ့ သုေတသီႏွစ္ေယာက္က carbamazepine အေၾကာင္း ေရးထားတဲ့ စာတမ္းတစ္ေစာင္ ဖတ္ရပါတယ္၊ အခုေလာေလာဆယ္အထိ ဖတ္ရသမွ်ထဲမွာေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ ေတြ႔ ႐ွိခ်က္က အျပည့္စံုဆံုးပါပဲ။ က်ေနာ္လည္း ေတာ္ေတာ္ေပ်ာ္သြားတယ္၊ Degradation ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ လမ္း ေၾကာင္းေတြကို ၿပထားၿပီးေတာ့ ဘယ္လို analyse လုပ္ရမလဲဆိုတာ အကိုးအကားမ်ားစြာနဲ႔ အက်ယ္တဝင့္ ေဆြးေႏြးထားတယ္၊ အနည္းဆံုးေတာ့ theory အရ လုပ္ႏိုင္တာေတြ ေတြ႔ထားၿပီေပါ့ေလ...။ မၾကာခင္မွာေတာ့ လက္ေတြ႔ပိုင္းကို ကူးဖို႔႐ွိပါတယ္၊ တကယ္ေတာ့ carbamazepine ဟာပတ္ဝန္းက်င္ကို ဒုကၡေပးႏိုင္တဲ့ ေဆးဝါး မ်ားစြာထဲက တစ္ခုပါ၊ သူ႔လိုမ်ိဳး molecule ေတြအမ်ားႀကီး ႐ွိပါေသးတယ္၊ တျဖည္းျဖည္းေတာ့ ဒီလိုပဲ ႐ွာေဖြ စမ္းသပ္လုပ္ၾကည့္ သြားရမွာပါပဲ၊ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ carbamazepine analysis အတြက္ က်ေနာ္ စိတ္ လႈပ္႐ွား ေပ်ာ္႐ႊင္ေနမိပါတယ္။ ။


ညီလင္းသစ္
၁၂ မတ္၊ ၂၀၀၈

2 comments:

Anonymous said...

Hello Do not quite understand what is at stake.

Anonymous said...

Hello Exactly as you say.