31 March 2008

ႏွစ္ကိုယ္ခြဲ



သူဟာ
မင္းသားျဖစ္ခ်င္လြန္းတဲ့
ဝမ္းတြင္း႐ူးတစ္ေယာက္ျဖစ္တယ္၊

ေခတ္ပ်က္ႀကီးထဲ
အ႐ွိန္အဝါ အားကိုးနဲ႔
မင္းသား ဝင္လုပ္ခ်င္သူ...၊

ပါရမီ ခ်ိဳ႕ငဲ႔႐ွာေတာ့
လူၾကမ္းသာ ျဖစ္လာခဲ့တယ္၊

အဲဒီဖက္မေတာ့
အက်ိဳးေပးေကာင္းပံုမ်ား
ပရိတ္သတ္ ေအာ့ႏွလံုးနာေလာက္ေအာင္
ထူးခြ်န္ရဲ႕၊

ရက္စက္ေကာက္က်စ္မႈကအျပည့္
မိုက္ကန္းကန္း သ႐ုပ္သကန္နဲ႔
တဒိုင္းဒိုင္း ၿခိမ္းေျခာက္
ဗိုလ္ေအာင္ဒင္ေလာက္ေတာ့
သူက ပ်င္းတယ္၊
“ ေဟ့ ဒီမွာ...ဗိုလ္လုပ္ခ်င္တဲ့ေကာင္ဆိုတာ... ... ”

ဒါေပမယ့္
လူၾကမ္းဆိုတာ
မင္းသားကို ႏိုင္႐ိုးထံုးစံမ႐ွိ
အဆံုးသတ္မွာ
အ႐ႈံးေပးရသကြဲ႕၊

အခ်ိန္တန္ရင္
သူ ေနရာေပးရမယ့္မင္းသား
ေဝးေဝးမွာ ႐ွာစရာ
မလိုပါဘူး၊
သူ႔စိတ္ႀကိဳက္ သူဆင္
သူတင္ သူ႐ိုက္တဲ့ကား
သူပဲ မင္းသား
သူပဲ လူၾကမ္း
ဇတ္လမ္းက ကြက္တိ
သူ႔ဟာသူေတာ့ အဟုတ္ႀကီးဟုတ္လို႔ေပါ့၊

မင္းသမီးမပါ ဘာမပါနဲ႔
အဲဒီကားမွာ
ေကာင္းတာဆိုလို႔
စိတ္ညစ္ဖို႔ပဲ ႐ွိသတဲ့၊

ဇတ္သိမ္းကို ႀကိဳသိေနတဲ့
ပရိတ္သတ္ကေတာ့
ပိတ္ကားကို
ေျပာင္းဖူး႐ိုးနဲ႔ ပစ္ခ်င္စိတ္နဲ႔
အံေတြ တင္းတင္းႀကိတ္လို႔...။ ။


ညီလင္းသစ္
၃၁ မတ္၊ ၂၀၀၈

28 March 2008

Soil study တခန္းရပ္


ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၅ ရက္ေန႔ကတည္းက စ,လုပ္လာခဲ့တဲ့ soil study ကဒီေန႔မွပဲ အဆံုးသတ္ႏိုင္ေတာ့တယ္၊ ပထမ ေတာ့ဒီအလုပ္ကို ဒီေလာက္ၾကာလိမ့္မယ္လို႔ မထင္ထားခဲ့ဘူး။ ၿပီးေတာ့လည္း ဒီလိုလက္ဝင္လိမ့္မယ္လို႔ ဘယ္ သိပါ့မလဲ၊ လိုအပ္တဲ့ Organic matter data ေတြရရင္ ၿပီးၿပီလို႔ ထင္ထားခဲ့တာ...၊ တကယ္တမ္းမွာေတာ့ အပို ေတြအမ်ားႀကီး ထပ္လုပ္လိုက္ရပါတယ္။

တကယ့္,တကယ္တမ္းေျပာရရင္ အခုလို soil study ဆိုတဲ့ေျမလႊာအေၾကာင္း ေလ့လာတဲ့ဘာသာရပ္က က်ေနာ္နဲ႔ တိုက္႐ိုက္ေတာ့ မသက္ဆိုင္ပါဘူး၊ ဒီလိုသုေတသနမ်ိဳးက pedology ကလူေတြ လုပ္ရမယ့္ဟာ...။ ဒါေပမယ့္ ဒီ soil analysis ကက်ေနာ္ စ,ခဲ့တဲ့ အလုပ္ရဲ႕ တစိတ္တပိုင္းျဖစ္ေနခဲ့ေတာ့ အဆံုးထိ ဆက္ေလွ်ာက္ဖို႔ ျဖစ္လာခဲ့ေတာ့တာေပါ့။ မႏွစ္က က်ေနာ္တို႔ column experiment တစ္ခု စ,ခဲ့ၾကတယ္၊ ၆၀ စင္တီမီတာ အျမင့္႐ွိတဲ့ စတီးလ္ ပိုက္ထဲကို သဲေတြထည့္၊ ေဘးမွာ sample ထုတ္ယူလို႔ရေအာင္ အေပါက္ ၄ ခုေဖါက္ထား၊ အဲဒီထဲကိုမွ အနီးမွာ႐ွိတဲ့ ေရကန္ထဲကေရေတြ မျပတ္စီးေနေအာင္ လုပ္ထားတာပါ၊ ဒီေတာ့ ေရထဲမွာ သဘာဝအတိုင္း ႐ွိေနၾကတဲ့ ဘက္တီးရီးယားေတြကသဲေတြ ထဲကို ေရာက္လာၿပီး ေနထိုင္ၾကေရာ...၊ ဒီေတာ့မွ အဲဒီသဲေတြထဲကို pharmaceutical compounds ေတြပါတဲ့ ေရကို ျဖတ္သန္း စီးဆင္းခိုင္းတယ္၊ အဲဒီေရက ေပါင္းခံေရပါ၊ အဲဒီေပါင္းခံေရထဲကိုမွ Diclofenac, naproxen, ketoprofen, ibuprofen အစ႐ွိတဲ့ ေဆးေတြကို ထည့္တယ္။ သူတို႔ရဲ႕ concentration ကိုေသေသခ်ာခ်ာ တုိင္း ယူထားရပါတယ္၊ ဒီ molecules ေတြက သာမန္ အိမ္သံုးေဆး၊ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆး အစ,႐ွိတဲ့ ေဆးတိုင္း လိုလိုမွာ ပါေလ့႐ွိတယ္၊ လူေတြစြန္႔ထုတ္လိုက္တဲ့ အညစ္အေၾကးေတြက တဆင့္ ဒီေဆးေတြက သဘာဝျမစ္၊ ေခ်ာင္းေတြထဲမွာ တေန႔တျခား မ်ားမ်ားလာတဲ့ အတြက္သူတို႔ကို ဖယ္႐ွားဖို႔ရည္႐ြယ္ၿပီး လုပ္တဲ့သုေတသန ျဖစ္ပါတယ္။

ဆိုေတာ့ ၆ လၾကာတဲ့ ဒီ experiment အၿပီးမွာ data ေတြအမ်ားႀကီး ရလိုက္တယ္၊ က်ေနာ္တို႔ ထည့္လိုက္တဲ့ ေဆးတခ်ိဳ႕က အဝင္နဲ႔အထြက္ concentration မတူၾကဘူး။ အဓိပၸါယ္က ဒီပိုက္ထဲကို ျဖတ္စီးေနတုန္းမွာ သဲထဲ မွာ removal ျဖစ္တယ္ေပါ့၊ ဒါေပမယ့္ တခ်ိဳ႕ molecules ေတြက်ေတာ့ ဒီအတိုင္း ျပန္ထြက္လာတယ္၊ သဲထဲမွာ ဘယ္လို ေျပာင္းလဲမႈမွ မျဖစ္ဘူး၊ ဘာ့ေႀကာင့္ဒီလို မတူညီတဲ့ adsorption ေတြျဖစ္ရတာလဲ? ဒါနဲ႔ သဲထဲမွာ ႐ွိတဲ့ organic matter အေရအတြက္၊ သဲပြင့္ေတြရဲ႕ size နဲ႔ surface area ကိုတဖန္ ေလ့လာဖို႔ ျဖစ္လာျပန္ပါတယ္။

Organic matter ကိုသိေအာင္ လုပ္ရတာက သိပ္မခက္ပါဘူး၊ လုပ္႐ိုးလုပ္စဥ္ method က Loss on Ignition method ျဖစ္ပါတယ္၊ ပထမ သဲပြင့္ေတြကို ၁၀၅ ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္မွာ အေျခာက္ခံ၊ mass ကိုခ်ိန္တြယ္ထား၊ ၿပီး ေတာ့ ၅၅၀ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္မွာ ၁၆ နာရီၾကာ အပူေပးၿပီး mass ကို တခါျပန္ခ်ိန္၊ ၿပီးေတာ့မွ သူတို႔ရဲ႕ mass difference ကိုတြက္ယူတဲ့ နည္းျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီမွာ အေျဖထြက္လာေတာ့ organic matter သိပ္နည္းေနတာကို ေတြ႔ရတယ္၊ ၁% ေတာင္မ႐ွိဘူး၊ ထင္ထား တဲ့အတိုင္းပါပဲ၊ ဒါနဲ႔ တခါဆက္ၿပီး သဲပြင့္ေတြရဲ႕ အ႐ြယ္အစားနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ မ်က္ႏွာျပင္ဧရိယာကို analyze လုပ္ရ ျပန္ပါတယ္။ ဒီလို analysis ေတြက က်ေနာ္ေျပာခဲ့သလို pedologist ေတြလုပ္ေလ့႐ွိတဲ့ သုေတသနပါ၊ ဒါေပ မယ့္ ရလာမယ့္အေျဖက စိတ္ဝင္စားဖို႔ ေကာင္းေနတာကတေၾကာင္း၊ တခါမွ မလုပ္ဖူးတဲ့ analysis ျဖစ္ေနတာမို႔ လုပ္ၾကည့္ခ်င္တာက တေၾကာင္းေၾကာင့္ က်ေနာ္လုပ္ျဖစ္သြားပါတယ္၊ (အမွန္ေတာ့ စိတ္မဝင္စားလည္း လုပ္ရ မွာပါပဲ၊ က်ေနာ့္ကို တာဝန္ေပးထားတာကိုး)။

သဲပြင့္ေတြရဲ႕ size ကိုေတာ့ particle size analyzer ဆိုတဲ့ စက္နဲ႔တိုင္းတာပါတယ္၊ ဒီစက္က သဲပြင့္ အ႐ြယ္ အစား ၄၀ နာႏိုမီတာကေန ၂ မီလီမီတာအထိ တိုင္းတာႏိုင္တယ္၊ (1 m = 1 000 mm = 1 000 000 um = 1 000 000 000 nm)၊ ဒီ စက္ရဲ႕ တိုင္းတာပံုက sample သဲပြင့္ေတြေပၚကို polarized light beam၊ ဒါမွမဟုတ္ laser light beam ထိုးၿပီး ျဖာထြက္လာတဲ့ ျပန္လင္းတန္းေတြကို စုစည္းတြက္ယူတဲ့ နည္းျဖစ္ပါတယ္၊ ဒီလိုနည္း နဲ႔ သူဟာ sample တစ္ခုထဲမွာပါတဲ့ ကြဲျပားတဲ့ အ႐ြယ္အစားအားလံုးကို ေျပာႏိုင္တယ္။ analytical time က လည္း အေတာ္ ျမန္ပါတယ္။

မ်က္ႏွာျပင္ဧရိယာကိုေတာ့ surface area analyzer ဆိုတဲ့ စက္နဲ႔တိုင္းတာပါတယ္၊ အဲဒီစက္ေပါ့ က်ေနာ့္ရဲ႕အ ခ်ိန္ေတြကို အမ်ားႀကီးဖဲ့ယူသြားခဲ့တာ၊ ဒီစက္က တိုင္းတာရာမွာ တိက်ေပမယ့္ အင္မတန္ၾကာတယ္၊ sample ေတြထဲမွာ ခုိေအာင္းေနႏိုင္တဲ့ ေရ molecule ေတြကို အေျခာက္ခံဖို႔အတြက္ ၂ နာရီၾကာ အပူေပးရတယ္၊ ၿပီး ေတာ့တခါ တိုင္းတာခ်ိန္ကလည္း အနည္းဆံုး ၁ နာရီၾကာတယ္၊ အဆိုးဆံုးကေတာ့ သူကတႀကိမ္ကို sample ၄ ခုထက္ပိုၿပီး မလုပ္ႏိုင္တာပါပဲ၊ က်ေနာ့္မွာက sample အခု ၃၀ ေတာင္႐ွိေတာ့ ၾကာၿပီေပါ့ဗ်ာ။ ဒီစက္ရဲ႕ concept ကေတာ့ ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ (nitrogen)ပါပဲ၊ သဲပြင့္ေတြကို ဖန္ၿပြန္႐ွည္ထဲကိုထည့္၊ အဲဒီၿပြန္ထဲကို ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ဓါတ္ ေငြ႔လႊတ္ၿပီး တိုင္းတာ,တာပါ၊ sample မပါတဲ့ဖန္ျပြန္ထဲကို ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ ဘယ္ေလာက္ ထည္ ့လို႔ရတယ္ ဆိုတာ စက္ကသိပါတယ္၊ ဒီေတာ့ sample ထည့္ထားလို႔ ေလ်ာ့သြားတဲ့ ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ပမာဏဟာ sample ရဲ႕ပမာဏပါပဲ၊ ၿပီးေတာ့ ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ molecule တစ္ခုဟာ 1.62 nm2 ႐ွိတဲ့ ဧရိယာကို ဖံုးအုပ္ႏိုင္ တယ္၊ ဒီေတာ့ ျပြန္ထဲမွာ ႐ွိ တဲ့ molecule အေရအတြက္ကိုသိရင္ သူ႔ရဲ႕ မ်က္ႏွာျပင္ဧရိယာကို သိမယ္၊ အဲဒါ ဟာ sample ရဲ႕ မ်က္ႏွာျပင္ဧရိယာပါပဲ။

အခုေတာ့ လုပ္ရမယ့္ measurement ေတြအားလံုးလည္း ၿပီးၿပီ၊ အေျဖေတြကို စစ္ၿပီးရင္ graph ေတြဆြဲရမယ္၊ ၿပီးရင္ေတာ့ က်ေနာ့္ရဲ႕ အရာ႐ွိနဲ႔ ေဆြးေႏြးရမွာေပါ့၊ ဒီကမွတဆင့္ ေနာက္ထပ္လုပ္ရမယ့္ experiment အသစ္ တခုကို ဆက္သြားႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္၊ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ လူကနဲနဲ ပင္ပန္းသြားလို႔ ေ႐ွ႕တပတ္မွာ ခြင့္ယူ ထားလိုက္တယ္...အဟဲ၊ အဲဒီခြင့္ကလည္း ၂၀၀၇ ကက်န္တဲ့ ေနာက္ဆံုးလက္က်န္ ခြင့္တစ္ပတ္ပါပဲ၊ ဧၿပီလ ကုန္အထိမွ မယူရင္ အဲဒီခြင့္ဆံုးမွာမို႔ ကိုယ့္ခြဲတမ္းေတာ့ အထိအခုိက္မခံဘဲ ယူလိုက္ရတယ္ေပါ့ေလ၊ ဒီတစ္ပတ္ မွာေတာ့ အထိုက္အေလ်ာက္ နားခြင့္ရမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္တာပါပဲ...။ ။


ညီလင္းသစ္
၂၈ မတ္၊ ၂၀၀၈

18 March 2008

ႏွင္းေတာင္ေတြေပၚမွာ (၂)

သူ႔ေ႐ွ႕မွေျမသားသည္ မ်က္စိတဆံုး ေဖြး ေဖြး ျဖဴလ်က္႐ွိသည္။ တေႏြလံုး စိမ္းလန္း ခဲ့ ၾက ေသာ သစ္ပင္တို႔သည္ ယခုေတာ့ ႏွင္း ပြင့္ တို႔ ျဖင့္ ဆြတ္ဆြတ္ျဖဴလ်က္ မလႈပ္ မ ယွက္ ေအး ခဲ စြာ ရပ္ေနၾကသည္။ ေဘး ဖက္ ကိုၾကည့္ လိုက္ေတာ့ ျမင့္မား ေသာ ေတာင္ တန္း ေတြကို ျမင္ရသည္။ သူတို႔ သည္ လည္း အျဖဴ...၊ ျမင္ေနက် ေက်ာက္ ေဆာင္ ေက်ာက္ ခဲ ေျမသားတို႔၏ အေရာင္ မဟုတ္ ဘဲ ႏွင္းတို႔ျဖင့္ ျဖဴေဖြးေန ေသာ ေၾကာင့္ ေတာင္တန္းမ်ားသည္ ပင္ မာ ေက်ာ ျခင္း အဆင္းကင္းလ်က္ ႏူးညံ့ေန သ ေယာင္ ထင္ရသည္။ ေကာင္းကင္ျပာ ေအာက္မွာ အျဖဴေရာင္ ပိုးသားဝတ္စံုသစ္တို႔ျဖင့္ လတ္ ဆတ္ေနေသာ ေတာင္တန္းမ်ား၊ ပတ္ဝန္းက်င္သည္ ၾကည့္ေလရာရာမွာ ပကတိ အျဖဴ...။

သူ ေ႐ွ႕ဆက္လွမ္းရန္ ျပင္လိုက္စဥ္ ခပ္လွမ္းလွမ္း၌ ငွက္ကေလးႏွစ္ေကာင္ ပ်ံဝဲေနသည္ကို ေတြ႕လိုက္ရသျဖင့္ ဆက္မသြားေသးဘဲ ေစာင့္ၾကည့္ေနမိသည္၊ သူ ရပ္ေနရာ ေနရာမွ အေတာ္လွမ္းသျဖင့္ ဘာငွက္မွန္း သဲကြဲစြာ မျမင္ရေပ၊ ေနစမ္းပါဦး...ေသခ်ာျမင္ရေတာ့ေရာ သူကဘယ္ေလာက္သိႏိုင္လို႔လဲ၊ သူ႔အျဖစ္ကို သူျပံဳးမိသြား သည္၊ ငွက္ေတြအေၾကာင္း သူသိပ္မသိပါ၊ သို႔ေသာ္ သူတို႔အတြက္ သူပူပန္စြာ ေတြးေနမိျပန္သည္၊ ေနရာ တိုင္း ႏွင္းဖံုးေနတဲ့ ေျမျပင္ေပၚမွာ ပိုးေကာင္ေလးေတြ သူတို႔ေတြ႕ႏိုင္ပါ့မလား၊ အင္းေလ...တြင္းထဲမွာ အၾကာႀကီး မေနခ်င္တဲ့ ပိုးေကာင္ တစ္ေကာင္တေလမ်ား ထြက္လာရင္ ထြက္လာမွာေပါ့၊ ဒီေနရာထက္ အမ်ားႀကီး ပိုေအး တဲ့ ေျမာက္ဝင္႐ိုးစြန္းလို ေနရာမွာေတာင္ ပုိလာဝက္ဝံေတြ ရေအာင္အစာ႐ွာႏိုင္ေသးတာပဲ၊ ေတြးမိၿပီးမွ သူ႔ဟာ သူရယ္ခ်င္သြားျပန္သည္၊ ဘာဆိုင္လို႔လဲ..၊ ဒီေနရာက ေျမာက္ဝင္႐ိုးစြန္းေလာက္ မေအးေပမယ့္ ဒီငွက္ေလး ေတြကေတာ့ ပိုလာဝက္ဝံေတြေလာက္ အဆာခံႏိုင္မည္ မထင္ပါ၊ သူတို႔ေတြ အစာျမန္ျမန္ ေတြ႕ပါေစလို႔ သူဆု ေတာင္းမိသည္။

အဲ့လ္ပ္စ္(Alps) ေတာင္တန္းမ်ား၏ ေတာင္ေၾကာတစ္ခုေပၚတြင္ သူေရာက္ေနျခင္းျဖစ္သည္။ သူလမ္းေလွ်ာက္ ေနခဲ့သည္မွာ စ,ထြက္လာသည့္ အခ်ိန္မွတြက္လွ်င္ အနည္းဆံုး ၄၅ မိနစ္ခန္႔ေတာ့ ႐ွိၿပီ။ ဒါေပမယ့္ ႏွင္းေတာထဲ မွာဆိုေတာ့ ခရီးက ေလွ်ာက္သေလာက္ မတြင္၊ ျဖဴလြလြ ႏွင္းထုေပၚမွာ လမ္းေလွ်ာက္ႏိုင္ဖို႔ ႏွင္းေတာစီးဖိနပ္ တမ်ိဳးကို စီးထားရသည္။ ဖိနပ္ဆိုေသာ္လည္း တကယ္ေတာ့ ပလပ္စ
တစ္ျပား ခပ္ႀကီးႀကီးတစ္ခု သာျဖစ္သည္။ ထိုပလပ္စတစ္ျပား ေပၚမွာမွ လမ္းေလွ်ာက္ဖိနပ္ကို ကလစ္ျဖင့္ ညႇပ္ကာစီးရျခင္း ျဖစ္သည္။ ထိုမွသာ ေျခလွမ္း လိုက္ေသာအခါ လူကႏွင္းထုေပၚမွာ ႐ွိေနလိမ့္မည္။ မဟုတ္လို႔ကေတာ့ တခါလွမ္းလိုက္၊ ႏွင္းထုထဲ ကြ်ံဝင္သြား ေသာေျခေထာက္ကို ဆြဲထုတ္လိုက္၊ ေနာက္တစ္လွမ္းလွမ္းလိုက္၊ တခါဆြဲထုတ္လိုက္ႏွင့္ ဘယ္ေတာ့မွ ေ႐ွ႕ေရာက္ေတာ့မည္ မဟုတ္ေခ်။


ခႏၶာကိုယ္တခုလံုးကေတာ့ ထူထဲေသာ အေႏြးထည္တို႔ေအာက္မွာ ေခြ်းတစို႔စို႔ျဖင့္..၊ ႏွင္းထုထဲမွာေပမယ့္ အတန္ ငယ္အိုက္ေနသည့္ အျဖစ္ကို သူ အံ့ႀသေနမိသည္။ တကယ္ေတာ့ ခြန္အားစိုက္ထုတ္ရသည့္ အလုပ္ဘာတစ္ခုမွ သူ မလုပ္ခဲ့၊ ႏွင္းေတာစီး ဖိနပ္ျဖင့္ သူ ေအးေအးေဆးေဆး လမ္းေလွ်ာက္ေနခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ သူကသာ သတိ မျပဳမိေပမယ့္ ေျခတစ္လွမ္းလွမ္းတိုင္း ေျခေထာက္မွ ပလပ္စတစ္ဖိနပ္ႀကီးက တ႐ြတ္ဆြဲပါေနေတာ့ သာမန္ ေျမျပင္ေပၚမွာထက္ ပိုအားစိုက္ရတာေတာ့ အမွန္။ ၿပီးေတာ့ ႏွင္းထူထပ္ သည့္ေနရာမွာဆိုလွ်င္ ပလပ္စတစ္ ဖိနပ္ျပား စီးထားသည့္တိုင္ ေျခေထာက္ေတြက ႏွင္းထဲသို႔ ကြ်ံခ်င္ခ်င္...။

လမ္းေလွ်ာက္ေနရင္းမွ သူငယ္စဥ္က သင္ခဲ့ဖူးေသာ အေ႐ွ႕ေတာင္အာ႐ွ၏ အျမင့္ဆံုးေတာင္ထြတ္တစ္ခု အေၾကာင္း ေတြးေနမိသည္။ သူငယ္စဥ္ကတည္းက ႏွစ္ေပါင္းေတာ္ေတာ္ၾကာၾကာအထိ မည္သူမွ် မတက္ ေရာက္ဖူးေသာ Virgin Peak အျဖစ္ ခမ္းနား ႀကီးက်ယ္ေသာ ေတာင္၊ ခါကာဘိုရာဇီ တဲ့။ နာမည္လွသေလာက္ ေဝးလံေခါင္ဖ်ားေသာ အရပ္မွာ လွ်ိဳ႕ဝွက္သိပ္သည္းစြာ တည္႐ွိေနသည့္ေတာင္။ တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး ႏွင္းေဖြးေဖြးတို႔ ျဖင့္ေအးခဲ ၾကမ္းတမ္းကာ ေတာင္တက္သမားမ်ားစြာတို႔ လက္ေလွ်ာ့ခဲ့ရေသာေတာင္။ ကေလးပီပီ ထိုႏွင္းဖံုး ေတာင္တန္းႀကီး အေၾကာင္းကို ႀကိမ္ဖန္မ်ားစြာ သူ စိတ္ကူးယဥ္ၾကည့္ဖူးသည္။ ၅၈၈၁ မီတာျမင့္ေသာထိုေတာင္ ေျခမွာ သူက ေမာင္ႏွမေတြႏွင့္အတူ ေျပးလႊားေဆာ့ကစားလို႔...၊ တစ္ေယာက္ႏွင့္ တစ္ေယာက္ ႏွင္းဆုပ္ေတြ ျဖင့္ပစ္ေပါက္၊ ေမာသြားေတာ့ ႏွင္းေတြျဖင့္ ႏွင္းအ႐ုပ္ေတြလုပ္၊ ေတာင္ကုန္းဆင္ေျခေလွ်ာေတြမွာ ပ်ဥ္ခ်ပ္ေတြ ျဖင့္ ႏွင္းေလွ်ာစီး...။ သူ၏ကေလးဘဝ အိပ္မက္မ်ားသည္ ခါကာဘိုရာဇီ၏ ႏွင္းမႈန္တို႔ျဖင့္ လိမ္းက်ံစိုလူးကာ ေအးျမေဖြးျဖဴ ေနခဲ့သည္။

တကယ္ေတာ့ သူကသာ စိတ္ဝင္စားေနေပမယ့္ ခါကာဘိုရာဇီကို ဓါတ္ပံုပင္မျမင္ဖူးေခ်။ ေက်ာင္းသံုးစာအုပ္ထဲမွ ခါကာဘိုရာဇီကေတာ့ တည္ေနရာ၊ အျမင့္စေသာ အခ်က္အလက္သက္သက္ျဖင့္သာ စကၠဴေပၚမွာ ျပားခ်ပ္ခ်ပ္။ ပထဝီဝင္ဖတ္စာအုပ္ထဲမွ ပံုပင္မျမင္ဖူးေသာ အေ႐ွ႕ေတာင္အာ႐ွ၏ အျမင့္ဆံုးေတာင္ထြတ္အေၾကာင္း သူသိခ်င္ ေနမိခဲ့သည္။ ဘာ့ေၾကာင့္လူေတြ ဒီေတာင္ေပၚကို မတက္ႏိုင္တာလဲ၊ ကမာၻေပၚက ဒီထက္ျမင့္တဲ့ ေတာင္ေတြ ေပၚေတာင္ လူေတြေရာက္ေနၾကတာပဲ၊ သူ႔ရဲ႕ထူးျခားခ်က္က ဘာလဲ၊ သို႔ႏွင့္ တေန႔မွာေတာ့ သူ႔ကို ခါကာဘိုရာဇီ အေၾကာင္း အနည္းငယ္ေျပာျပ ႏိုင္မည့္သူႏွင့္ ဆံုခဲ့ရသည္။ သူက အေဖ့မိတ္ေဆြ ရဝမ္လူမ်ိဳး သင္းအုပ္ဆရာ ႀကီး...။ ပူတာအိုမွ အေတာ္လွမ္းေသာ မထင္မ႐ွား ႐ြာေလးတစ္႐ြာမွာ ေမြးဖြားခဲ့သူ ရဝမ္ သင္းအုပ္ဆရာႀကီးက စကားခပ္ဝဲဝဲျဖင့္ သူ႔ကိုတတ္ႏိုင္သေလာက္ ႐ွင္းျပခဲ့သည္။ အင္မတန္ခက္ခဲ ၾကမ္းတမ္းေသာ ခရီးလမ္းက ခါကာဘိုရာဇီကို ခ်ဥ္းကပ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ တားဆီးထားလွ်က္႐ွိသည္။ သူတို႔လို ရဝမ္ေဒသခံေတြပင္ အလြယ္ တကူ မေရာက္ျဖစ္ေသာ ခရီး၊ ၿပီးေတာ့ ဆိုး႐ြားလြန္းလွေသာ ရာသီဥတု၊ ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္း၍ မရေသာ ဆီးႏွင္း မုန္တိုင္းမ်ား၊ အဆိုးဆံုးကေတာ့ ဘယ္လိုမွ ႀကိဳတင္တြက္ဆ၍ မရႏိုင္သည့္ ကူးရန္ခက္ခဲလွေသာ ေရခဲျမစ္ ႀကီးမ်ား...။ ခါကာဘိုရာဇီသည္ ဂုမာၻန္တစ္ေထာင္ေစာင့္သည့္ နတ္ပန္းတစ္ပြင့္ ေလလား...။

ဒါေပမယ့္ ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ ထိုနတ္ပန္းကို ရေအာင္နမ္း႐ႈိက္ႏိုင္ခဲ့ ၾကသည္။ သူ အမွတ္မမွားဘူးဆိုလွ်င္ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ဝန္းက်င္က ဂ်ပန္လူမ်ိဳးေတာင္တက္သမားႏွင့္ ေဒသခံရဝမ္လူမ်ိဳးတစ္ဦးတို႔ အေ႐ွ႕ေတာင္အာ႐ွ၏ အျမင့္ဆံုး ထိုေတာင္ေပၚသို႔ ေျခခ်ႏိုင္ခဲ့ ၾကသည္။ ဆိုးလြန္းလွသည့္ ရာသီဥတုကို အံတုကာ အႀကိမ္ေပါင္း မ်ားစြာ ဇြဲ႐ွိ႐ွိႏွင့္ ႀကိဳးစားခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ ဒါေတာင္မွ သူတို႔ႏွစ္ေယာက္ ေတာင္ထိပ္မွာ ၾကာ႐ွည္ မေန ႏိုင္ခဲ့ၾက၊ ေန႔လည္ ၃ နာရီမွာ ေရာက္သြားခဲ့ၿပီး လိုအပ္သည္မ်ား ေဆာင္႐ြက္၊ မွတ္တမ္းယူ၊ ဓါတ္ပံု႐ိုက္၊ ႏွစ္ ႏိုင္ငံ အလံ မ်ားစိုက္၊ ၿပီး သည္ႏွင့္ တိုက္ခတ္လာေသာ ႏွင္းမုန္တိုင္းကိုလြတ္ေအာင္ ၃ နာရီ ၂၀ မွာ အနီးဆံုး အေျခစိုက္ စခန္းသို႔ျပန္ ဆင္းလာခဲ့ရသည္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ခါကာဘိုရာဇီ၏ ႏွင္းထုလႊာထဲမွာ လူသားေျခရာ တို႔ ထင္က်န္ ေနခဲ့ဖူးၿပီ ျဖစ္သည္။

အခု သူေရာက္ေနသည့္ အျမင့္ကေတာ့ ခါကာဘိုရာဇီ၏ ေလးပံုတစ္ပံုသာသာပဲ ႐ွိပါသည္။ ဒါေပမယ့္ သူက ေတာ့အေတာ္ေလး ေဟာဟဲလိုက္ေနခဲ့သည္။ ကိုယ္လက္လႈပ္႐ွားမႈ နည္းတာေရာ၊ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ အျမင့္မွာေရာက္ေနတာေရာ စုေပါင္းကာ သူ ေမာဟိုက္ႏြမ္းနယ္ ေနခဲ့သည္။ စ,ထြက္ကာစမွာ လန္းလန္းဆန္း ဆန္းႏွင့္႐ွိေနခဲ့သေလာက္ အခုေတာ့အေတာ္ပင္ ပင္ပန္းလာသည္။ ဒါေတာင္မွ ဟိုနားနဲနဲရပ္လိုက္၊ ဒီနားနဲနဲရပ္ လိုက္လုပ္ေနခဲ့ေသးသည္။ ေလွ်ာက္ရသည့္ ေျမျပင္ကအျပန္႔မို႔လို႔ ေတာ္ေသးသည္။ ၿပီးေတာ့ ခါကာဘိုရာဇီႏွင့္ ယွဥ္လွ်င္ ဘာအႏၲရာယ္မွ မ႐ွိပါ။ သူရပ္ေနသည့္ ႏွင္းထုေအာက္မွာ ေရခဲျမစ္တစ္စင္း ႐ွိမေနတာ ရာႏႈန္းျပည့္ သူ ေသခ်ာပါသည္။ ႏွင္းမုန္တိုင္းဆိုတာေဝးလို႔ ျပာလဲ့ေသာေကာင္းကင္ႏွင့္ ေနေရာင္ျခည္ေဖြးေဖြးသာ ႐ွိသည္။


သူ႔ကို အလြန္ဆံုးဒုကၡေပးႏိုင္တာဆိုလို႔ ေျမေခြးတစ္ေကာင္တေလပဲ ႐ွိမည္။ ဒီႏိုင္ငံမွာ ေျမေခြးေပါတာေတာ့ သူ သိသည္။ ေျမေခြးကို ကာတြန္းစာအုပ္ထဲမွာသာ ႏႈတ္သီး႐ွည္႐ွည္ႏွင့္ ေကာက္က်စ္ေသာသတၱဝါအျဖစ္ သိထား ေသာသူသည္ အျပင္မွာပထမဦးဆံုးအႀကိမ္ ျမင္လိုက္ရေသာအခါ ေျပး၍ေပြ႕ခ်ီလိုက္ခ်င္စိတ္ ေပါက္သြားခဲ့ သည္။ ေျမေခြးသည္ သူထင္ထားတာထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာ ေသးငယ္သည္။ ၿပီးေတာ့ စာအုပ္ေတြထဲကလို စုတ္ခြ်န္းခြ်န္းမဟုတ္...၊ အေမြးပြပြႏွင့္ အေတာ္ပင္ခ်စ္စရာ ေကာင္းသည္။ သို႔ေသာ္ သူကခ်စ္ခ်င္သေလာက္ သူ႔ ပတ္ဝန္းက်င္႐ွိလူမ်ားကမူ ေျမေခြးကို ေရာဂါပိုးမႊားမ်ား သယ္ေဆာင္သူ၊ ညဖက္တြင္ အမိႈက္ပံုးမ်ား လာ,လာဖြ သည့္ ႐ြံ႕စရာအေကာင္တစ္ေကာင္ အျဖစ္သာ သေဘာထားၾကသည္။

ဒီကို သူေရာက္ခါစက တညမွာ ၿမိဳ႕လယ္ေခါင္မီးပိြဳင့္မွာ မီးနီရပ္ေနတုန္း ေျမေခြးတစ္ေကာင္ ကားေ႐ွ႕မွျဖတ္ေျပး သြားတာ ပထမဦးဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္ ျမင္လိုက္ရသည္။ သူ႔ေဘးမွ မိတ္ေဆြက ‘ဟိုမွာ ေျမေခြးတစ္ေကာင္’ ဟု လက္ညိႇဳးထိုးလွ်က္ ေျပာသည္။ သူ အေတာ္အံ့ၾသသြားသည္။ ၿမိဳ႕ႀကီးၿပႀကီး၏ မီးပိြဳင့္မွ ခပ္တည္တည္ျဖင့္ ကား လမ္းျဖတ္ကူးသြားေသာ ထိုသတၱဝါသည္ ေျမေခြးတစ္ေကာင္ ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု သူလံုးဝထင္မထားပါ။ မိတ္ေဆြ ကေျမေခြးေတြ ဒီလိုပဲ ေသာင္းက်န္းတတ္ၾကေၾကာင္း၊ စည္ပင္သာယာက လာသိမ္းမည့္အမိႈက္ကို ညကတည္း ကႀကိဳထုတ္ထားမိလွ်င္ ၄င္းတို႔အႀကိဳက္ စိတ္ႀကိဳက္ဖြသြား တတ္ၾကေၾကာင္း၊ ဒီႏွစ္ပိုင္းေတြမွာ ပိုလို႔ပင္မ်ားလာ ေသးေၾကာင္း ေျပာျပသည္။ ေျမေခြးကို ေတာ သတၱဝါအျဖစ္သာ သိထားေသာသူက တစ္ခြန္းေမးၾကည့္မိသည္။

“ ခင္ဗ်ားတို႔ ဒီေျမေခြးေတြကို ဖမ္းၿပီးမစားၾကဘူးလားဗ်”...။

မိတ္ေဆြက သူ႔ဖက္လွည့္ကာ ‘မင္းႏွယ္ကြာ...စားစရာ ႐ွားရန္ေကာ’ ဟူသည့္အၾကည့္ျဖင့္ ၾကည့္ေလသည္။ သူ လည္း အသာၿငိမ္ေနလိုက္ရသည္။ လူေတြက ေျမေခြးကို မစားၾကေပမယ့္ ေျမေခြးေတြကေတာ့ လူေတြထံမွ စား စရာကို လာေရာက္႐ွာေဖြ စားေလ့ ႐ွိသည္။ အင္း...ဒီေကာင္ေတြဟာ အၿမဲလိုလို ဆာေလာင္ေနတဲ့ ေကာင္ ေတြနဲ႔တူပါရဲ႕။

အင္း...အခုလည္း အဲဒီလို ဆာေလာင္ေနတဲ့ ေျမေခြးတစ္ေကာင္တေလမ်ား ထြက္မလာဘူးလို႔ မေျပာႏိုင္ဘူး။ သူေတြးမိသြားၿပီး ေဘးဘီကို ၾကည့္မိသည္။ သူျဖတ္ေနသည့္ ေနရာက ထင္း႐ူးပင္ေတြ ခပ္စိပ္စိပ္ေပါက္သည့္ ေတာအုပ္ေလးတခု ျဖစ္သည္။ ဒီလို ေတာအုပ္ေတြထဲမွာ ေျမေခြးေတြေနေလ့႐ွိသည္ဟု သူၾကားဖူးသည္။ အခု လို ႏွင္းထူထပ္ပံုမ်ိဳးနဲ႔ ေျမေခြးေတြ အစာမွ ႐ွာလို႔ရပါ့မလား၊ ႐ွာလို႔မရရင္ေတာ့ ဒီေကာင္ေတြ ဗိုက္ဆာေနမွာ က်ိန္း ေသတယ္။ ထိုသို႔ေတြးမိသြားၿပီး သူ႔အနီးပတ္ဝန္းက်င္မွ ေျမျပင္ကို ၾကည့္မိသည္။ လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ က်ထားေသာ ႏွင္းျပင္ေပၚမွာ ေျမေခြးေျခရာ သူမေတြ႔မိပါ။ ထိုအခိုက္ ေလကသုတ္ကနဲ တိုက္လိုက္သည္။ ထင္း႐ူးေတာကို ျဖတ္တိုက္လာေသာေလက ေခြ်းစို႔ေနေသာ သူ႔မ်က္ႏွာေပၚကို ေအးကနဲပက္ျဖန္းသြားသည္။ သူ နဲနဲေတာ့ အေမာေျပသြားသည္။ ေျခလွမ္းကို ရပ္လွ်က္နားစြင့္ၾကည့္ေတာ့ ေျမေခြးေျခသံႏွင့္ ဆင္ဆင္တူတာ ဘာသံမွမၾကားရ၊ ေလတိုးသံ သဲ့သဲ့မွအပ ပတ္ဝန္းက်င္သည္ ပကတိ သက္ၿငိမ္...။

ေနာက္ျပန္လွည့္ၾကည့္ေတာ့ ျဖတ္သန္းလာခဲ့သည့္ ႏွင္းျပင္ေပၚမွာ သူ႔ေျခရာမ်ား၊ ေတာ္ေတာ္ေဝးေဝးအထိ ျမင္ ေနရသည္။ ႏွင္းမႈန္ေဖြးေဖြးတို႔က နံနက္ခင္း၏ ေနေရာင္ျခည္ေအာက္မွာ တဖိတ္ဖတ္ေတာက္ပလွ်က္၊ သူ အ သက္ျပင္းျပင္း တခ်က္႐ႈလွ်က္ ေ႐ွ႕ဆက္ေလွ်ာက္လာခဲ့သည္။ အင္း...အခုေန ဆာေလာင္ေနတဲ့ ေျမေခြးတစ္ ေကာင္နဲ႔ေတြ႕ရင္ ဘာလုပ္ရမလဲ ဟုစဥ္းစားၾကည့္သည္။ သူမသိပါ။ ထြက္ေျပးရမလား၊ အင္း...ေျမေခြးလုိက္လို႔ ထြက္ေျပးရတဲ့ အျဖစ္ကေတာ့ လူၾကားေကာင္းမွာ မဟုတ္တာ ေသခ်ာသည္။ ေနပါဦး၊ ေျမေခြးေတြဟာ ဘယ္ ေလာက္ပဲဆာဆာ လူကိုေတာ့ အၿမဲေ႐ွာင္ေလ့႐ွိတယ္ဟု သူၾကားဖူးသည္။ ဘယ္သူေျပာသြားတာပါလိမ့္။ ေျပာ တဲ့လူဟာ သတၱေဗဒ ပညာ႐ွင္တစ္ေယာက္လား၊ ဒါမွမဟုတ္ မုဆိုးတစ္ေယာက္လား၊ ဒါမွမဟုတ္ သူ႔လိုပဲ ထင္း႐ူးေတာထဲ ျဖတ္ေလွ်ာက္ရင္း ကိုယ့္ကိုယ္ကို အားေပးစကားေျပာဖူးတဲ့ သာမန္လူတစ္ေယာက္လား။



ဘယ္လုိပဲျဖစ္ျဖစ္ သူေၾကာက္မေနပါ။ အိိမ္ေမြးေခြးထက္ပင္ ေသးငယ္ေသာ အေမြးစုတ္ဖြားႏွင့္ တိရိစာၦန္တစ္ ေကာင္ကို သူမေၾကာက္ပါ၊ ၿပီးေတာ့ ေျမေခြးေတြဟာ မ်ားေသာအားျဖင့္ တစ္ေကာင္တည္း အစာ႐ွာထြက္ေလ့ ႐ွိသည္။ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရရင္ေတာင္ အုပ္စုလိုက္ ေ႐ွ႕ေနာက္ဝဲယာမွ ဝိုင္းဝန္းကိုက္ဆြဲတတ္ေသာ ေခြးအ,မ်ားေလာက္ ေၾကာက္စရာမေကာင္းတာ အမွန္ပင္ျဖစ္သည္။ ဒီႏိုင္ငံမွာ ေခြးအ,ေတြ မ႐ွိသည့္အတြက္ သူ အေတာ္ေလး စိတ္ သက္သာရာ ရသြားသည္။

တကယ္တမ္းမွာေတာ့ ေလာေလာဆယ္ အလြန္အမင္း ဆာေလာင္ေနသူမွာ သူျဖစ္သည္။ မနက္က စားလာခဲ့ ေသာေပါင္မုန္႔မီးကင္ ႏွစ္ခ်ပ္ႏွင့္ ေကာ္ဖီတစ္ခြက္က ဘယ္ဆီေနမွန္းပင္ မသိေတာ့...၊ ေက်ာပိုးအိတ္ထဲမွာက ေရငတ္ေျပေသာက္ရေအာင္ ထည့္လာသည့္ ေရေႏြးဓါတ္ဗူးတစ္ခုပဲ ပါသည္။ သူတကယ့္ကိုဆာေနသည္။ အခု ေနသာ ေျမေခြးတစ္ေကာင္ႏွင့္ ေတြ႔ရလွ်င္ ထြက္ေျပးရမည့္သူမွာ ေျမေခြးပင္ ျဖစ္သြားႏိုင္သည္။ လူသည္ ဆာ ေလာင္မြတ္သိပ္လာေသာအခါ စားလို႔ရတာ အကုန္စားမည့္ သတၱဝါျဖစ္သည္။ ၁၉၇၂၊ ေအာက္တိုဘာ ၁၃ ရက္ က ေလယာဥ္ပ်က္က်ခဲ့ေသာ အျဖစ္အပ်က္သည္ သူ႔ေခါင္းထဲ ေရာက္လာသည္။

ထိုရက္က ဥ႐ုေဂြးႏိုင္ငံမွ ခ်ီလီႏိုင္ငံ သို႔ပ်ံသန္းလာေသာ ေလယာဥ္တစ္စင္းသည္ အင္းဒီးစ္ေတာင္တန္းမ်ား ေပၚမွာ ပ်က္က်သြားခဲ့သည္။ ေလယာဥ္က စင္းလံုးငွားေလယာဥ္၊ လိုက္ပါလာသည့္ ရပ္ဂ္ဘီကစားသမား ၄၅ ေယာက္ မွာ ၁၆ ေယာက္က ကံေကာင္းေထာက္မစြာ အသက္႐ွင္က်န္ရစ္သည္။ ကယ္ဆယ္ေရးအဖြဲ႕ေတြက ႀကိဳးစား႐ွာ ေဖြေသာ္လည္း ဘယ္လိုမွ မေတြ႕ေတာ့သည့္အဆံုး လက္ေလွ်ာ့လိုက္ၾကသည္။ ေလယာဥ္ပ်က္က် ခဲ့သည့္ ေနရာက မီတာ ၄၀၀၀ အျမင့္၊ ညဖက္ ဆိုလွ်င္အပူခ်ိန္က သုညေအာက္ ၃၀ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္၊ ႏွင္းမုန္ တိုင္းေတြက မၾကာခဏတိုက္ခတ္ သည့္ေနရာ..။ ဆိုး႐ြားလွေသာ ရာသီဥတုႏွင့္ ထူထပ္သိပ္သည္း လွေသာ ႏွင္းေတာင္တန္းေတြၾကားမွာ သူတို႔ေတြ ပိတ္မိေနၾကသည္။ ဒီလိုနဲ႔ ရက္ေတြၾကာလာေတာ့ စားစရာကမ႐ွိေတာ့၊ ရပ္ဂ္ဘီကစားသမား ၁၆ ေယာက္ခမ်ာ ေလယာဥ္ ပ်က္က်လို႔မေသဘဲ အစာငတ္လို႔ ေသရမည့္ကိန္းဆိုက္လာ သည္။ အားလံုးကလည္း အားအင္ေတြ ခ်ိနဲ႔ ဆုတ္ယုတ္ကုန္ၿပီ။ ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ ဆက္လက္ အသက္႐ွင္ရပ္ တည္ေရးအတြက္ တခုတည္း ေသာနည္းလမ္းကို ေ႐ြးလိုက္ၾကရသည္။ ေသဆံုးသြားၾကေသာ ကစားေဖာ္ တို႔၏ အသားမ်ားကို စားေသာက္ဖို႔ပင္ ျဖစ္သည္။ ႏွင္းေတာင္ေပၚမွာဆိုေတာ့ အေလာင္းေတြက မပုပ္မသိုး ဒီအတိုင္း ႐ွိေနၾကသည္။ ထိုအေလာင္းမွ အသားေတြကို သူတို႔စားေသာက္ခဲ့ ၾကရသည္။

ထိုသို႔စားေသာက္ရင္းမွ အားအင္အနည္းငယ္ ျပည့္လာသည့္အခါ သူတို႔ထဲမွ ႏွစ္ေယာက္က ခ်ီလီပိုင္နက္ထဲမွ အနီးဆံုး႐ြာကို ေရာက္ေအာင္သြားကာ အကူအညီေတာင္းခဲ့ႏိုင္သည္။ ထိုမွတဆင့္ ၇၂ ရက္ၾကာ ပိတ္မိေနသည့္ သူတို႔ ၁၆ ေယာက္စလံုးကို ကယ္တင္ႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။ သတင္းစာ ႐ွင္းလင္းပြဲမွာ သူတို႔လူသားစားခဲ့ ရသည့္ အ ျဖစ္ကို ျပန္ေျပာျပသည့္အခါ တကမာၻလံုးက ထိတ္လန္႔ တုန္လႈပ္သြားၾကသည္။ ထိုျဖစ္ရပ္အေပၚ အျမင္ဝိဝါဒ အ မ်ိဳးမ်ိဳးကြဲခဲ့ၾကသည္။ စာနာ သူေတြ႐ွိသလို စက္ဆုပ္႐ြံ႐ွာသူေတြလည္း ႐ွိခဲ့သည္။ မည္သို႔ဆိုေစ အေျခအေန တ ခု ေအာက္မွာစားခဲ့ရသည့္တိုင္ သူတို႔လြယ္လြယ္ကူကူ မ်ိဳက်ခဲ့သည္ မဟုတ္မွန္းေတာ့ သူနားလည္ႏိုင္ပါ သည္။

ေလာေလာဆယ္ သူ႔အေျခအေနက ထိုမွ်မဆိုးေသာ္လည္း ေျမေခြးတစ္ေကာင္ကို သတ္စားခ်င္ေလာက္ေအာင္ ေတာ့ သူဆာေလာင္ေနပါသည္။ သို႔ေသာ္ သူၾကည့္ထားခဲ့ေသာ ေျမပံုအရ မၾကာခင္မွာ စားေသာက္ဆိုင္ေလး တစ္ဆိုင္ကို ေရာက္ရမည္ ျဖစ္သည္။ အစီအစဥ္က ထိုဆိုင္မွာ ေန႔လည္စာစား၊ ၿပီးေတာ့ လာလမ္းအတိုင္း လမ္း ေလွ်ာက္ျပန္လာ..။ ဒါေပမယ့္ အခုထိမေရာက္ႏိုင္ေသး...၊ ဘာျဖစ္သလဲ? လမ္းမ်ားလြဲသလား? မျဖစ္ႏိုင္ပါ၊ လမ္းလြဲရေအာင္ သြားစရာက ဒီတစ္လမ္းပဲ႐ွိသည္။ ေန႔လည္စာ စားခ်ိန္လည္းေက်ာ္ခဲ့ၿပီမို႔ လူလည္း ေမာပန္း ႏြမ္းဟုိက္ေနခဲ့ၿပီ။ သူ ဘာလုပ္ရမလဲ၊ ေ႐ွ႕ဆက္သြားရမလား၊ ေနာက္ျပန္လွည့္ရမလား၊ ဒီအထိ ေလွ်ာက္လာ ၿပီးမွေတာ့ ေနာက္ျပန္လွည့္ဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။ သို႔ႏွင့္ အားတင္းကာ သူဆက္ေလွ်ာက္လာခဲ့သည္။


ႏွင္းေတာင္ကုန္းေလး တစ္ခုအလြန္မွာေတာ့ သူ႐ွာေနေသာ စားေသာက္ဆိုင္ေလးကို ေတြ႔လိုက္ရေတာ့သည္။ ဝမ္းသာလိုက္သည့္ျဖစ္ျခင္း...။ အမွန္ေတာ့ သူလမ္းမမွားပါ၊ သူလမ္းေလွ်ာက္ခ်ိန္က တြက္ထားသေလာက္ မျမန္၍သာ သူခန္႔မွန္းသည့္အခ်ိန္တြင္ ဆိုင္ေလးကို မေတြ႔ရျခင္း ျဖစ္သည္။ အခုေတာ့ လူက ျပန္အားတက္ လာၿပီး ေျခလွမ္းေတြပင္ သြက္လာခဲ့သည္။ ႏွင္းေတာင္တန္းေတြ၏ အလယ္မွာ ေခါင္မိုးေပၚ ႏွင္းေတြပံုေနေသာ စားေသာက္ဆိုင္အိမ္ကေလးက အေအးဒဏ္ကို ၾကံ့ၾကံ့ခံရပ္လ်က္..။ ေအးျမေသာႏွင္း ပြင့္တို႔၏ အလယ္မွာ ေပမယ့္ ေႏြးေထြးပ်ဴငွာစြာ ဖိတ္ေခၚ ေနသေယာင္၊ သူသိထားသေလာက္ ဒီဆိုင္ပိုင္႐ွင္ေတြက ေဆာင္းတြင္းမွာပဲ ဆိုင္လာဖြင့္ကာ ေႏြရာသီမွာေတာ့ ၿမိဳ႕မွာေနၾကသည္တဲ့။ သူတို႔ စီးပြားျဖစ္မျဖစ္ ေတာ့မသိ၊ ဒီေတာင္ေၾကာ တဝိုက္မွာေတာ့ ဒါကတစ္ခုတည္းေသာ စားေသာက္ဆိုင္ေလးပဲ ျဖစ္သည္။

သူ အထဲဝင္လိုက္ေတာ့ မီးလင္းဖို၏ အေႏြးဓါတ္ျဖင့္ ဆိုင္ကေလးက ေႏြးေထြးေနခဲ့သည္။ ဆိုင္ထဲမွာ လူမ်ားမ်ား စားစား ႐ွိမေနပါ။ စားပြဲဝိုင္း ႏွစ္ဝိုင္းပဲ ေတြ႔ရသည္။ ကေလးေတြႏွင့္ဆိုေတာ့ မိသားစုေတြနဲ႔ တူပါရဲ႕၊ အားလံုးက သူ႔လိုပဲ လမ္းေလွ်ာက္ၾကသူမ်ား...။ လြတ္ေန သည့္ စားပြဲတစ္ခုမွာ ဝင္ထိုင္ကာ ခႏၶာကိုယ္ေပၚ ဖိစီးေလးလံ ေနသည့္ အေႏြးထည္ေတြကို တထပ္ၿပီးတထပ္ ခြ်တ္ပစ္လိုက္သည္။ လူက လြတ္လပ္ေပါ့ပါးသြားကာ ဆိုင္က ေလး၏ ေဖာ္ေ႐ြေသာ အခင္းအက်င္းမွာ ခ်က္ခ်င္း ပင္ေနသားတက် ျဖစ္သြားခဲ့သည္။ ဆိုင္႐ွင္၏ သမီးျဖစ္ဟန္ တူသူ ေကာင္မေလးက ဘာမွာမလဲဟု လာေမးသည္။ သူ႔အေနႏွင့္ စားေသာက္စာရင္း ၾကည့္ရန္ပင္ မလိုပါ၊ ဒီ ဆိုင္က ၾကက္သားစြပ္ျပဳတ္ နာမည္ႀကီးတာ သူသိသည္။ အျပန္လမ္းအတြက္ ခြန္အားေတြကို ထိုၾကက္သားစြပ္ ျပဳတ္ပူပူေလးျဖင့္ ျဖည့္တင္းရမည္။ ၿပီးေတာ့ စိတ္ေစာရတာေတြေရာ၊ ေမာပန္းတာေတြပါ စုေပါင္းကာ လူက ေတာ္ေတာ္ ေရငတ္ေနခဲ့သည္။ ဒါအတြက္လည္း သူစဥ္းစားထားၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ အစားအေသာက္ေအာ္ဒါ မွတ္ ဖို႔ေစာင့္ေနေသာ ေကာင္မေလးကို ၿပံဳးျပလိုက္ကာ သူေျပာလိုက္သည္။

“ က်ေနာ့္ကို ၾကက္သားစြပ္ျပဳတ္တစ္ခြက္နဲ႔ ဟန္နီကဲင္တစ္ပုလင္း ေပးပါခင္ဗ်ာ ”... ... ...။


ညီလင္းသစ္
၁၈ မတ္၊ ၂၀၀၈

12 March 2008

Carbamazepine


ကာဘာမာေဇပီးန္ (carbamazepine) ဆိုတာ ဝက္႐ူးျပန္ေရာဂါနဲ႔ စိတ္ၿငိမ္ေဆးေတြအတြက္ ထုတ္တဲ့ေဆး ေတြမွာပါတဲ့ ေမာ္လီက်ဴး (molecule)ရဲ႕ နာမည္ပါ။ ေစ်းကြက္ထဲမွာေတာ့ Tegretol, Biston, Epitol အစ႐ွိတဲ့ နာမည္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီေဆးကို မၾကာေသးခင္ကပဲ schizophrenia လို႔ေခၚတဲ့ စိတ္ကစင့္ကလ်ား ျဖစ္မႈ အတြက္ထုတ္တဲ့ ေဆးေတြမွာ စတင္ထည့္သြင္း အသံုးျပဳခဲ့သလို bipolar disorder အတြက္လည္း အသံုးျပဳ ၾကပါတယ္၊ Bipolar disorder ဆိုတာ စိတ္အတက္အက်ပံုမွန္ မဟုတ္တဲ့ ေရာဂါတမ်ိဳးလို႔ ဘာသာျပန္ရမယ္ ထင္တယ္။ Carbamazepine ရဲ႕ mood-stabilizing property ေတြေၾကာင့္ ဒီေဆးေတြမွာ အသံုးတည့္ပါ တယ္။ ဟုိတေလာကမွ က်ေနာ္သိရတာက carbamazepine ကို အရက္ျဖတ္ရာမွာလည္း တျခားေဆးေတြနဲ႔ အတူ ေရာၿပီးအသံုးျပဳတတ္တယ္တဲ့။

ေျပာရရင္ေတာ့ ဒီ carbamazepine က neuro system အတြက္အေတာ္ေလးကို အေရးပါတဲ့ molecule ပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီ carbamazepine ကပဲ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္အတြက္ အေႏွာင့္အယွက္ေပးတယ္။ ေစ်းကြက္မွာ ႐ွိတဲ့ ေဆးတမ်ိဳးမ်ိဳးကို သံုးလိုက္ၿပီးတဲ့အခါ အဲဒီေဆးေတြမွာပါတဲ့ carbamazepine က လူကေန စြန္႔ထုတ္တဲ့ အညစ္အေၾကးေတြကေန တဆင့္ ေရထဲကိုေရာက္သြားတယ္။ ေရဆိုရာမွာ ေရဆိုးေရပုပ္၊ ေခ်ာင္းေရ၊ ေျမ ေအာက္ေရ အားလံုးပါဝင္ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ေရထဲမွာ အဲဒီ molecule ေတြျဖည္းျဖည္းနဲ႔ မ်ားလာေရာ...။ ခက္တာ ကဒီ carbamazepine က biodegradable လို႔ေခၚတဲ့ သူ႔အလိုလို ပ်က္စီးေပ်ာက္ကြယ္ေလ့ မ႐ွိတာပဲ။

က်ေနာ္တို႔ လူ႔အသိုင္းအဝိုင္းမွာ သံုးတဲ့ပစၥည္းေတြဟာ စြန္႔ပစ္လိုက္တဲ့အခါ အမ်ိဴးအစားေပၚမူတည္ၿပီး သူ႔အလို လိုပ်က္စီးခ်ိန္ေတြ ကြာေလ့႐ွိပါတယ္။ ဥပမာ-စကၠဴတစ္႐ြက္ဆိုရင္ လႊင့္ပစ္လိုက္တဲ့အခါ ဝါး၊ သစ္ေခါက္ စ,တာ ကေန လုပ္ထားတဲ့ အတြက္ ၂ လကေန ၅ လအတြင္း ေပ်ာက္ကြယ္သြားလိမ့္မယ္။ Chewing-gum တစ္ခုဆို ရင္ ၅ ႏွစ္ၾကာမယ္၊ စီးကရက္အစီခံ တစ္ခုဆိုရင္ ၅ ႏွစ္ကေန ၁၂ ႏွစ္အထိ ၾကာႏိုင္တယ္၊ ေနရာတကာမွာ သံုး ၾကတဲ့ ပလပ္စတစ္အိတ္ တစ္အိတ္ဆိုရင္ ႏွစ္ ၄၀၀ ၾကာတယ္၊ ဓါတ္ခဲတစ္လံုးဆိုရင္ေတာ့ ႏွစ္ေပါင္း ၇၈၀၀ ေက်ာ္အထိကို ၾကာၿပီးမွ လံုးဝေပ်ာက္ကြယ္ လိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း တိုးတက္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ အမိႈက္ေတြကို မပစ္ခင္ ခြဲျခားတဲ့ စနစ္ကို က်င့္သံုးၾကေလ့ ႐ွိတာေပါ့၊ ဒီလို biodegrade ျဖစ္တယ္ဆိုတာက ဘက္တီးရီးယားပိုး ေတြက တတိတိနဲ႔ လႈိက္စားလို႔ ျဖစ္တာပါ။ ဒါေပမယ့္ carbamazepine လို pharmaceutical molecule မ်ိဳးက် ေတာ့ ဒီလို မပ်က္စီးပါဘူး။

အက်ိဳးဆက္ကေတာ့ ေရထဲေရာက္သြားတဲ့ molecule ေတြဟာ ဒီအတိုင္းပဲ ႐ွိေနၿပီးေတာ့ water cycle ထဲမွာ လည္ေနမယ္။ ဒီေရကို ေနာက္တခါသံုးမိတဲ့အခါ လူ႔ကိုယ္ခႏၶာကိုယ္ထဲကို ေရာက္လာမယ္။ အဲဒီလို ျဖစ္ရပ္ေတြ မ်ားလာတဲ့ အခါ ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းလို႔ မရႏိုင္တဲ့ ေရာဂါေတြ ျဖစ္လာႏိုင္တာပါပဲ။ အခုေတာင္ ဒီလို molecule ေတြ အေတြ႔ရမ်ားတဲ့ ေရထဲမွာ႐ွိတဲ့ ငါးတခ်ိဳ႕ဟာ ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ ေျပာင္းလဲမႈေတြ ျဖစ္လာေနတယ္။ ဒီလိုျဖစ္ရပ္ေတြ ဟာလြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္စုႏွစ္ ၂ ခုေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္ကမွ စခဲ့တာမို႔ လူ႔အသိုင္းအဝိုင္းဟာ တားဆီးကာကြယ္ဖို႔ အဆင္သင့္ မျဖစ္ေသးဘူး၊ ကမာၻ႔အတိုးတက္ဆံုး ႏိုင္ငံေတြမွာ႐ွိတဲ့ ေရသန္႔စင္တဲ့ စက္႐ံုေတြမွာေတာင္ ေခတ္မီွ တဲ့ filtration system ေတြေကာင္းေကာင္း မ႐ွိပါဘူး။

ဒီဖက္ပိုင္း ႏွစ္ေတြမွာေတာ့ ဒီအေၾကာင္းကို အသားေပးၿပီး အထူးေလ့လာတဲ့ လူေတြတျဖည္းျဖည္းမ်ားလာပါၿပီ၊ သူတို႔ရဲ႕ေလ့လာေတြ႔႐ွိခ်က္ေတြကို စာတမ္းေတြနဲ႔ တင္ျပၾကတယ္၊ ဒီ carbamazepine ဟာလည္း က်ေနာ္လုပ္ ေနတဲ့ ပေရာ့ဂ်က္ေတြထဲက တစ္ခုပါ။ ဟိုတေန႔က ကေနဒါႏိုင္ငံ၊ အြန္ေတရီယိုၿပည္နယ္ peterborough ၿမိဳ႕မွာ ႐ွိတဲ့ Trent university၊ ေရအရင္းအျမစ္ဌာနမွာလုပ္တဲ့ သုေတသီႏွစ္ေယာက္က carbamazepine အေၾကာင္း ေရးထားတဲ့ စာတမ္းတစ္ေစာင္ ဖတ္ရပါတယ္၊ အခုေလာေလာဆယ္အထိ ဖတ္ရသမွ်ထဲမွာေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ ေတြ႔ ႐ွိခ်က္က အျပည့္စံုဆံုးပါပဲ။ က်ေနာ္လည္း ေတာ္ေတာ္ေပ်ာ္သြားတယ္၊ Degradation ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ လမ္း ေၾကာင္းေတြကို ၿပထားၿပီးေတာ့ ဘယ္လို analyse လုပ္ရမလဲဆိုတာ အကိုးအကားမ်ားစြာနဲ႔ အက်ယ္တဝင့္ ေဆြးေႏြးထားတယ္၊ အနည္းဆံုးေတာ့ theory အရ လုပ္ႏိုင္တာေတြ ေတြ႔ထားၿပီေပါ့ေလ...။ မၾကာခင္မွာေတာ့ လက္ေတြ႔ပိုင္းကို ကူးဖို႔႐ွိပါတယ္၊ တကယ္ေတာ့ carbamazepine ဟာပတ္ဝန္းက်င္ကို ဒုကၡေပးႏိုင္တဲ့ ေဆးဝါး မ်ားစြာထဲက တစ္ခုပါ၊ သူ႔လိုမ်ိဳး molecule ေတြအမ်ားႀကီး ႐ွိပါေသးတယ္၊ တျဖည္းျဖည္းေတာ့ ဒီလိုပဲ ႐ွာေဖြ စမ္းသပ္လုပ္ၾကည့္ သြားရမွာပါပဲ၊ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ carbamazepine analysis အတြက္ က်ေနာ္ စိတ္ လႈပ္႐ွား ေပ်ာ္႐ႊင္ေနမိပါတယ္။ ။


ညီလင္းသစ္
၁၂ မတ္၊ ၂၀၀၈

10 March 2008

ကုန္ပါေတာ့ေဆာင္းရယ္...


ဒီႏွစ္ေဆာင္းကေတာ့ နဲနဲစံခ်ိန္တင္ရမယ့္ ေဆာင္းထင္တယ္၊ ကုန္ပဲမကုန္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ၿပီးခဲ့တဲ့ရက္အနည္းငယ္ ကေတာ့ အပူခ်ိန္ေတြျပန္တက္လာ၊ ေနေရာင္ျခည္ေတြဆက္တိုက္ပြင့္လာ ဆိုေတာ့ သာယာတဲ့ရက္ေတြ နီးလာ ၿပီလို႔ထင္ခဲ့မိတာ...၊ သိပ္မၾကာပါဘူး ေန႔စဥ္ရက္ဆက္ျပန္ေအးလာတာ အရင္အတိုင္းပါပဲ။

က်ေနာ္ဒီကို ေရာက္ခါစ,က ေဆာင္းတြင္းေရာက္ရင္ ေတာ္ေတာ္ေပ်ာ္တယ္။ အပူပိုင္းေဒသက လာတဲ့လူပီပီ တုန္ခိုက္ေနေအာင္ေအးတဲ့ အေအးဓါတ္ကိုေရာ၊ တဖြဲဖြဲက်တဲ့ ႏွင္းေတြကိုေရာ၊ ခဲေနတတ္တဲ့ ေရေတြကိုေရာ၊ အားလံုးကအထူးအဆန္း ျဖစ္ေနခဲ့တာကိုး...။ ေဒသခံေတြကေတာ့ စိတ္ပ်က္လက္ပ်က္နဲ႔ ညည္းတြားၾကတယ္၊ က်ေနာ္ေခါင္းစဥ္တင္ထားတဲ့ စကားမ်ိဳးကို သူတို႔ေတြဆီက ခဏခဏၾကားရေတာ့ က်ေနာ္သိပ္နားမလည္ ႏိုင္ခဲ့ ဘူး၊ အခု ဒီႏွစ္မွာေတာ့ ႐ွည္ၾကာလြန္းလွတဲ့ ေဆာင္းတြင္းကို နဲနဲအေပ်ာ္ေလ်ာ့လာၿပီ လို႔ပဲေျပာရေတာ့မယ္။

ပိုဆိုးတာက ဒီႏွစ္ေဆာင္းမွာေခါင္းမာတဲ့ တုပ္ေကြးက ဒုကၡေပးတာပါပဲ၊ တခါႏွာေစး အေအးမိလိုက္ရင္ ေတာ္ေတာ္နဲ႔ မေပ်ာက္ေတာ့သလို ေပ်ာက္ၿပီးရင္လည္း အခ်ိန္မေ႐ြး အလြယ္တကူျပန္ျဖစ္တတ္တယ္။ မီဒီယာ ေတြကေတာင္ ေတာ္႐ံုတန္႐ံုနဲ႔ မေပ်ာက္တဲ့တုပ္ေကြးလို႔ ေျပာယူရတယ္၊ အဲဒီလို ေပတီးေပကတ္နဲ႔ ဘယ္သူ႔ကို မွေကာင္းက်ိဳး မေပးတဲ့ တုပ္ေကြးဟာ က်ေနာ့္ကိုလည္း ခ်မ္းသာမေပးခဲ့ဘူး၊ ေတာ္႐ံုတန္႐ံု ဖ်ားေလ့မ႐ွိတဲ့ က်ေနာ္ကဒီႏွစ္မွာေတာ့ တုပ္ေကြးကို ကန္ထ႐ိုက္ဆြဲထားသလား ေအာက္ေမ့ရေအာင္ ႏွာတစိုစို၊ ေခ်ာင္းတ ဟြတ္ဟြတ္နဲ႔... ...။ ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တစ္ေယာက္ထဲတင္ မဟုတ္ျပန္ဘူး။ သားငယ္ေလးက သူ႔ေက်ာင္းက ေန အဖ်ားကူးလာ၊ ၿပီးေတာ့ သူ႔အဖ်ားကို က်ေနာ့္ကို လက္ဆင့္ကမ္း၊ သူ ေနေကာင္းသြားခ်ိန္မွာ က်ေနာ္က ဖ်ား၊ တခါက်ေနာ္က အဲဒီအဖ်ားကို မအိမ္သူကို လက္ဆင့္ကမ္း၊ က်ေနာ္ ေနေကာင္းသြားခ်ိန္မွာ မအိမ္သူ ကဖ်ား...။ အားလံုးေနေကာင္း သြားခ်ိန္မွာ သားငယ္ေလးက သူ႔ေက်ာင္းကေန ေနာက္တခါ အဖ်ားထပ္ကူး လာ..၊ ဒီလိုနဲ႔ပဲ ဂ်ာေအး မဟုတ္တဲ့ က်ေနာ္တို႔ေတြဟာ အေမမဟုတ္တဲ့ အဖ်ားရဲ႕ ႐ိုက္ျခင္းကို ခံေနခဲ့ရ ျပန္ပါေရာ... ...။

အက်ိဳးဆက္က အလုပ္ထဲမွာလည္း အာ႐ံုစိုက္လို႔မရ၊ စာလည္းမဖတ္ခ်င္၊ ဘေလာ့ဂ္လည္း မေရးခ်င္နဲ႔၊ ေဒသခံ တခ်ိဳ႕ကေဆာင္းတြင္းဆိုရင္ ကာကြယ္ေဆးေတြဘာေတြ ေသာက္ၾက၊ ထိုးၾကတာ အခုေတာ့နဲနဲ သေဘာေပါက္ လာခဲ့ၿပီ။ ၿပီးေတာ့ အသက္ကလည္း ႀကီးလာခဲ့ၿပီကိုး၊ ဇရာရဲ႕ သေဘာကို ေရးေတးေတးေတာ့ ေပါက္လာၿပီလို႔ ဆိုရမယ္။ ဒီေန႔လည္း ေအးရတဲ့ၾကားထဲ မိုးကပါ ႐ြာခ်င္ခ်င္၊ ျပင္သစ္စကားမွာ ေျပာေလ့႐ွိတယ္။ On ne voit pas encore le bout du tunnel. တဲ့၊ မဲေမွာင္ေနတဲ့ လႈိဏ္ေခါင္းထဲမွာပဲ ႐ွိတုန္း၊ ထြက္ေပါက္ကို မျမင္ရေသး ဘူး ဆိုတဲ့အဓိပၸါယ္။ က်ေနာ္လည္း ႐ွည္လ်ားလွတဲ့ ေဆာင္းလႈိဏ္ေခါင္းႀကီးထဲမွာ စမ္းတဝါးဝါးနဲ႔ ခ်မ္းေနဆဲပါပဲ ဗ်ာ။ ။


ညီလင္းသစ္
၁၀ မတ္၊ ၂၀၀၈