19 November 2007

င႐ုတ္သီးစားျခင္း


င႐ုတ္သီး စားတဲ့ လူတစ္ေယာက္ကို ဘာျဖစ္လို႔ င႐ုတ္သီးစားရတာလဲလို႔ ေမးရင္ ‘ ႀကိဳက္ လို႔ ’ ဆိုတာအျပင္ သူ႔မွာတျခား အေျဖ မ်ားမ်ားစားစား ႐ိွမယ္ မထင္ပါဘူး၊ ဆရာဝန္က စားခိုင္း ထားလို႔ က်န္းမာေရးအတြက္ င႐ုတ္သီးစား ေနတယ္ လို႔ေျပာတဲ့လူ က်ေနာ္ေတာ့ မေတြ႕ဖူး ေသးပါ ဘူး၊ ဒီကိစၥက တဦးခ်င္းစီရဲ႕ အႀကိဳက္နဲ႔ပဲ ဆိုင္ပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ င႐ုတ္သီး မစားသူေတြက ဒီေလာက္ အဝင္လည္းဆိုး၊ အထြက္လည္းဆိုးၿပီး ပူစပ္ပူေလာင္ ႏိုင္တဲ့အရာကို ဘာလို႔စားရတာလဲ လို႔ ေမးေျပာ, ေျပာလာရင္ ‘ အဟီး....ႀကိဳက္တာကိုးဗ် ’ လို႔ ရယ္က်ဲက်ဲ ေနလိုက္႐ံုကလြဲရင္ တံု႔ျပန္ စရာ တျခားနည္းလမ္း သိပ္မ႐ွိပါဘူး၊ အဲဒီလို ျပန္လည္ေခ်ပ ပိုင္ခြင့္ သိပ္မ႐ွိတဲ့ င႐ုတ္သီး စားသူေတြ ထဲမွာ က်ေနာ္လည္း တစ္ေယာက္ အပါအဝင္ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီကမာၻေပၚမွာ င႐ုတ္သီးကို အေျခခံ ဟင္းလ်ာအျဖစ္ ဟင္းပြဲ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား မွာ ထည့္စားတဲ့ လူမ်ိဳးေတြ အမ်ားႀကီး႐ွိပါတယ္၊ ထင္႐ွားတဲ့ ႏိုင္ငံေတြက ေတာ့ အာ႐ွမွာဆို ထိုင္း, အိႏၵိယ, သီရိလကၤာ၊ အာဖရိကမွာ ဆင္စြယ္ကမ္း႐ိုးတန္း, ေဆေနေဂါလ္, ႏိုင္ဂ်ီးရီးယား အစ႐ိွတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား၊ လက္တင္အေမရိကမွာ ဆိုရင္ မကၠဆီကို, ပီ႐ူး, ဘိုလီးဗီးယား စတဲ့ ႏိုင္ငံ ေတြပါ၊ က်ေနာ္မသိတဲ့ ႏိုင္ငံေတြလည္း အမ်ားႀကီး ႐ွိပါေသးတယ္၊ င႐ုတ္သီးကို ပထမဦးဆံုး စၿပီး စိုက္ပ်ိဳးခဲ့တဲ့ ေနရာကေတာ့ မကၠဆီကိုနဲ႔ ဘိုလီးဗီးယား ႏိုင္ငံေတြပါ၊ (၁၅) ရာစုႏွစ္ကုန္ပိုင္းမွာ ေတာ့ နယ္ေျမသစ္႐ွာေဖြသူ ခရစၥတိုဖာ ကိုလံဘတ္စ္က ဘိုလီးဗီးယား ကုန္းျပင္ျမင့္က င႐ုတ္သီးေတြကို ဥေရာပကို သယ္ေဆာင္လာခဲ့ ပါတယ္၊ ဒီကမွတဆင့္ တကမာၻလံုး ကို တျဖည္းျဖည္း ျပန္႔ႏွံ႔ သြားခဲ့ တာပါ၊

င႐ုတ္သီး စားတဲ့ လူမ်ိဳးေတြအမ်ားႀကီး ႐ွိသလိုပဲ င႐ုတ္သီးမ်ိဳးကြဲ ေတြလည္း အမ်ားႀကီး ႐ွိပါတယ္၊ အေျခခံအားျဖင့္ င႐ုတ္သီးမ်ိဳးကြဲ (၅) ခု႐ွိၿပီး အဲဒီမ်ိဳးကြဲ တခုစီရဲ႕ေအာက္မွာ မ်ိဳးစိတ္ေလး ေတြ အမ်ားႀကီး ႐ွိပါတယ္၊ ပံုသဏၭာန္ဆိုရင္လည္း အတို၊ အ႐ွည္၊ အပု၊ အလံုး မ်ိဳးစံု႐ွိသလို အေရာင္အားျဖင့္ အနီ၊ ပန္းေရာင္၊ အစိမ္း၊ အဝါ မွစ၍ ေတာ္ေတာ္စံုပါတယ္၊ တခ်ိဳ႕က သိပ္မစပ္ေပ မယ့္ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ အမေလး, အဘေလး ေအာ္ေနရေလာက္ေအာင္ စပ္ပါတယ္၊ ဒီ င႐ုတ္သီး ေပါင္းစံုထဲကမွ က်ေနာ္တခါက စားခဲ့ဖူးတဲ့ င႐ုတ္သီး တခုအေၾကာင္း ေျပာျပခ်င္ပါတယ္၊ အဲဒီ င႐ုတ္သီး ရဲ႕နာမည္က ‘ ဟာဘာေန႐ို ’ (habanero) လို႔ ေခၚပါတယ္၊ သူက တျခားေတာ့ မဟုတ္ ပါဘူး၊ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာေတြ သိၾကတဲ့ ‘ ကုလားေအာ္ ’ ပါပဲ၊

အဲဒီေန႔က ေစ်းမွာ ကုလားေအာ္သီးေတြ က်ေနာ္ေတြ႕တယ္၊ ခါတို္င္းလည္းေတြ႕ေနက်ပါပဲ၊ ဒါေပမယ့္ အဲဒီေန႔က က်ေနာ္ ကုလားေအာ္သီး စားဖူးလားလို႔ ျပန္စဥ္းစားၾကည့္ေတာ့ ဝိုးတိုးဝါးတား နဲ႔ စားဖူးသလိုလို, မစားဖူးသလုိလို၊ ဒါနဲ႔ စမ္းၾကည့္ဦးမယ္ ဆိုၿပီး တခါခ်က္စာ ဝယ္ပါတယ္၊ သူ႔ အရသာကိုသာ မမွတ္မိေပမယ့္ ကုလားေအာ္သီး ဘယ္လိုစပ္တယ္ ဆိုတာ က်ေနာ္သိပါတယ္၊ ဒါ့ ေၾကာင့္ သူနဲ႔အတူ ေရာခ်က္စားဖို႔ ဇုကီနီ (Zucchini) လို႔ ေခၚတဲ့ အသီးကိုပါ ဝယ္တယ္၊ ဒီဇုကီနီ က အ႐ြယ္အစားနဲ႔ ပံုသဏၭာန္ကေတာ့ သခြားသီးနဲ႔ တူၿပီးေတာ့ အရသာကေတာ့ ေဂၚရခါးသီး နဲ႔ ခပ္ဆင္ဆင္ပါပဲ၊ သူ႔အားကိုးနဲ႔ ကုလားေအာ္သီးကို အစပ္ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔ ျပင္ေနတာပါ၊

အိမ္ေရာက္ေတာ့ ႏွစ္ခုစလံုးကို အေနေတာ္ ပါးပါးလွီးၿပီးေတာ့ ေရာေၾကာ္ပါတယ္၊ ဒီမွာတင္ ပဲ ကုလားေအာ္သီးက ဇာတိျပပါေတာ့တယ္၊ ဟင္းအိုးက ထြက္တဲ့အေငြ႕ထဲမွာ င႐ုတ္သီးအနံ႔က တျဖည္းျဖည္းန႔ဲ ေနရာယူလာၿပီး စ, မႊန္လာေရာ၊ ခဏအၾကာမွာေတာ့ မီးဖိုေခ်ာင္ တခုလံုးဟာ င႐ုတ္သီး အနံ႔ေတြနဲ႔ မႊန္ထူသြားပါ ေတာ့တယ္၊ က်ေနာ့္မွာ အိမ္နီးခ်င္းေတြပါ ေညႇာ္မွာ စိုးလို႔ ျပတင္း ေပါက္ကို မဖြင့္ရဲဘဲ မီးဖိုေပၚက ေလစုပ္ပန္ကာ ကိုသာ အဆံုးထိ ဖြင့္ထားရပါတယ္၊ ခဏေနေတာ့ က်ေနာ္ပါ မႊန္လာၿပီး ႏွာေခ်ပါေတာ့တယ္၊ (၆) ခါတိတိ ဆက္တိုက္ပါပဲ၊ ကုလားေအာ္င႐ုတ္သီး နံ႔ေတြနဲ႔ တင္းက်မ္းျပည့္ေနတဲ့ မီးဖိုေခ်ာင္ေလးဟာ အဓိက႐ုဏ္းကာလမွာ မ်က္ရည္ယိုဗံုး အလံုး (၂၀) ေလာက္အၾကဲခံထားရတဲ့ ေနရာတခုအလား မႊန္ထူ, စပ္ေလာင္လို႔၊ က်ေနာ္လည္းမ်က္ရည္ေတြဝဲရင္း‘ အင္း..ကုလားေအာ္ကေတာ့ တာထြက္ကထဲက ေဆာ္ၿပီေဟ့ ’ လို႔ ေတြးမိပါတယ္၊

စားတဲ့အခါမွာေတာ့ အားပါးပါး...စပ္လိုက္တာ ဆိုတာ မေျပာပါနဲ႔ေတာ့၊ ကုလားေအာ္ ဆိုတာ စ၊လယ္၊ဆံုး စပ္ျခင္း (၃)ပါးနဲ႔ ျပည့္စံုတဲ့ င႐ုတ္သီး ပဲလို႔ က်ေနာ္အသိအမွတ္ ျပဳလိုက္ရပါေတာ့တယ္၊ ဒါေတာင္ က်ေနာ္ကင႐ုတ္သီးဖတ္ကို နဲနဲပဲစားၿပီး ဇုကီနီ ေတြပဲဖိစားတာပါ၊ ဒါလည္းသိပ္ေတာ့ မထူးပါဘူး၊ အေၾကာင္းကေတာ့ ဇုကီနီခမ်ာ သူ႔မူလ အရသာေပ်ာက္ၿပီး ေန႔ခ်င္းညခ်င္း င႐ုတ္သီးလံုးလံုး ျဖစ္သြားလို႔ပါပဲ၊ စားေနတဲ့ အခ်ိန္မွာလည္း က်ေနာ့္ပါးစပ္က မီးေတာင္ဝတစ္ခုလို အခုပဲ ေခ်ာ္ရည္ေတြစီးလာေတာ့မတတ္ ပူစပ္ေနတာပါပဲ၊ အမွန္က ဒီင႐ုတ္သီးက စပ္တယ္ဆိုတာထက္ ပူတာပါ၊ ဒါေတာင္ႏွေျမာတာနဲ႔ ေနာက္တရက္ က်ေနာ္ဆက္စားၿပီး မတတ္ႏိုင္တဲ့အဆံုး က်န္တာကို သြန္ပစ္လိုက္ရပါတယ္၊

အဲဒီ (၂) ရက္က စပ္လြန္းလို႔ ထမင္းစားၿပီးတိုင္း သၾကားလံုးေတြ၊ ေခ်ာကလက္ေတြစား ၿပီး ႏို႔ပါ ေသာက္ရပါတယ္၊ တကယ္ေတာ့ င႐ုတ္သီးမွာ ကက္ပ္ဆိုင္စင္ (Capsaicin) လို႔ေခၚတဲ့ ေမာ္လီက်ဴး ပါ႐ွိပါတယ္၊ င႐ုတ္သီးစပ္တယ္ ဆိုတာသူ႔ေၾကာင့္ စပ္တာပါ၊ အဲဒီ ကက္ပ္ဆိုင္စင္ ေမာ္လီက်ဴးက င႐ုတ္ေစ့ေတြထဲမွာ ပိုစုေနၿပီး င႐ုတ္သားထဲမွာေတာ့ နည္းပါတယ္၊ ဒါ့ေၾကာင့္ င႐ုတ္ေစ့က င႐ုတ္ သားထက္ ပိုစပ္တာပါ၊ မ်က္ရည္ယိုဗံုး ေတြထဲမွာလည္း ဒီေမာ္လီက်ဴးကိုပဲ ျပန္ ေဖာ္စပ္ၿပီး ထည့္ၾကတာပါ၊ ကက္ပ္ဆိုင္စင္ရဲ႕ သဘာဝက lipid လို႔ေခၚတဲ့ အဆီဓါတ္နဲ႔ လြယ္ကူ စြာေပါင္းစပ္ ဓါတ္ျပဳလြယ္ပါတယ္၊ ဒါ့ေၾကာင့္ င႐ုတ္သီးစပ္ရင္ ဒီကက္ပ္ဆိုင္စင္ကို ေျခဖ်က္ဖို႔ အတြက္ lipid အဆီဓါတ္ပါတဲ့ ခရင္မ္၊ ဒိန္ခဲ၊ ေခ်ာကလက္၊ ႏို႔ စတာေတြကိုစားဖို႔ လိုပါတယ္၊ ေရေသာက္တာက အစပ္မေျပပါဘူး၊

ဒီေလာကမွာ စပ္တဲ့၊ ပူတဲ့ င႐ုတ္သီးေတြ အမ်ားႀကီးပါ၊ အဲဒီင႐ုတ္သီးေတြကို ဘယ္သူက ဘယ္ေလာက္စပ္တယ္, ဘယ္သူက ဘယ္သူ႔ထက္ပိုစပ္တယ္လို႔ ကြဲကြဲျပားျပား ေျပာႏိုင္ဖို႔ သံုးတဲ့ ေပတံ႐ွိပါတယ္၊ စကိုးဗီးလ္ စံၫႊန္း (Scoville scale) လို႔ေခၚပါတယ္၊ Wilbur Scoville ဆိုတဲ့ ေဆး ဝါးကြ်မ္းက်င္သူက ၁၉၁၂ မွာဒီ စေကးလ္ ကိုထြင္ခဲ့တာပါ၊ သူ႔နည္းက ႐ွင္း႐ွင္းေလးပါပဲ၊ ပထမ င႐ုတ္သီး (၁) ဂရမ္ကို ေထာင္း၊ ၿပီးေတာ့ ေရ (၁၀) လီတာထဲမွာ ထည့္ေဖ်ာ္ပါတယ္၊ င႐ုတ္သီး နဲ႔ ေရအခ်ိဳးက ၁ း ၁၀၀၀၀ ေပါ့၊ ဒီေဖ်ာ္ရည္ကို လူ (၅) ေယာက္စီ ပါဝင္တဲ့အဖြဲ႕ေလး ေတြကို ျမည္းခိုင္းပါတယ္၊ စပ္ရင္ ေရေရာ၊ စပ္ေသးရင္ ေရထပ္ေရာနဲ႔ ေနာက္ဆံုးလံုးဝ အစပ္ေပ်ာက္တဲ့ အထိ ေရေရာပါတယ္၊ ဒီေတာ့ ေရအမ်ားဆံုး ေရာရတဲ့ င႐ုတ္သီးဟာ အစပ္ဆံုးေပါ့၊ ၿပီးေတာ့မွ လြယ္ကူေအာင္ (၀) ကေန (၁၀) အထိစေကးလ္လုပ္ၿပီး ေရေရာမႈအလိုက္ အဆင့္သတ္မွတ္တာပါ၊ (၀) ကလံုးဝ မစပ္တာ၊ (၁၀) ကေတာ့အစပ္ဆံုးေပါ့ေလ၊ ဟုတ္ကဲ့....က်ေနာ္စားခဲ့တဲ့ ကုလား ေအာ္သီး က ေရေရာယူနစ္ ၃၅၀ ၀၀၀ နဲ႔အဆင့္ (၁၀) ခ်ိတ္တဲ့ ကမာၻ႔အစပ္ဆံုး င႐ုတ္သီးပါပဲ၊

တကယ္ေတာ့ င႐ုတ္သီးေတြမွာ ေကာင္းတာေလးေတြလည္း႐ွိပါတယ္၊ ေဆးပညာ႐ႈေထာင့္ ကၾကည့္ရင္ င႐ုတ္သီးက တံေတြးနဲ႔ အစာေျခရည္ကို ထြက္ေစတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ အစာေျခမႈကို အေထာက္အကူျပဳတယ္၊ င႐ုတ္သီးက ေသြးေၾကာေတြကို က်ယ္ေစတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ေသြးဖိ အားကိုက်ေစတယ္၊ ေသြးကိုၾကည္ေစတယ္၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္ျခင္းကေန ကာကြယ္ေစတယ္၊ င႐ုတ္႐ြက္ကို အံု႔ေပးရင္ ေလးဖက္နာ သက္သာတယ္၊ င႐ုတ္သီးမွာ ဗီတာမင္ စီ၊ ဘီဝမ္းနဲ႔ ဘီတူး တို႔လည္းပါဝင္ပါတယ္၊ တန္ေဆး လြန္ေဘး ဆိုၿပီးစားရင္ေတာ့ မဆိုးပါဘူး၊

ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ပါ၊ က်ေနာ္စားခဲ့တဲ့ ‘habanero’ ေခၚ ‘ကုလားေအာ္’ သီးကေတာ့ တကယ့္ ကို စပ္တာအမွန္ပါပဲ၊ က်ေနာ္ကေတာ့ ‘ကုလားေအာ္’ အစား ‘ကမာၻ႔လူမ်ိဳးအကုန္ေအာ္’ လို႔သာ နာမည္ ေျပာင္းလိုက္ခ်င္ေတာ့တာပါပဲ၊ အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ က်ေနာ္နဲ႔ ကုလားေအာ္က တခန္းရပ္ ဇတ္လမ္း ျဖစ္သြားပါၿပီ၊ ဒါေပမယ့္ ေစ်းသြားတိုင္းမွာေတာ့ ကုလားေအာ္သီးေတြကို မၾကာခဏဆိုသလို ေတြ႔ရ တတ္တုန္း ပါပဲ၊ ေတြ႔တိုင္းလည္း သူတို႔က ‘ဘယ္လိုလဲ ကိုယ့္လူ...က်ဳပ္တို႔ကို ဝယ္စားဦးေလဗ်ာ’ လို႔ ေစ်းဗန္းထဲကေန ထီမထင္အျပံဳးေတြနဲ႔ မ်က္စပစ္ျမဲ၊ က်ေနာ္ကလည္း ‘အင္း...ေလာေလာ ဆယ္ေတာ့ ဝယ္ဖို႔အစီအစဥ္ မ႐ွိေသးဘူးဗ်ာ’ ဆိုၿပီး အခ်ိန္သိပ္မရတဲ့ပံုနဲ႔ ေစ်းဗန္းေ႐ွ႕ကေန ခပ္သုတ္သုတ္ျဖတ္ေလွ်ာက္ျမဲ။ ။


ညီလင္းသစ္
၁၉ ႏိုဝင္ဘာ၊ ၂၀၀၇

3 comments:

ဂ်ဴနို said...

ၿငဳတ္သီးႀကိဳက္တယ္။ ဒါေပမဲ့ စပ္မွ။
ၿငဳတ္သီးက အကိုက္အခဲေၿပာက္တယ္။ ဆီးႀကိတ္ကင္ဆာေၿပာက္ေစတယ္တို ့ေၿပာေနပါတယ္။
မအယ္အေမကေတာ့ ၿငဳတ္သီးက ထုတ္တဲ့ လိမ္းေဆးနဲ ့သူလက္ကိုက္တာ သက္သာတယ္တဲ့။

linn said...

ျငဳပ္သီးဆို အကုန္ၾကိဳက္တယ္ ေန႔တိုင္းနီးပါးထည္႔စားျဖစ္တယ္ မပါရင္ထမင္းမစားတတ္သလိုျဖစ္ေနတာ ပီဇာစားရင္ေရာ အီတလီေခါက္ဆြဲ စားရင္ေရာ ျငဳတ္သီးမွဳန္႔ေတြ ထည္႔စားမွၾကိဳက္တယ္ ...

mie nge

Anonymous said...

I can't eat too hot chili n if i eat it, i get stomach ache.I try so many time to get use to it but not successful:( It improved gradually :P
Gyidaw