ေဆာ္န္းေတး (Santé)

အဲဒီအသံထြက္ရ ခပ္ခက္ခက္နဲ႔ ေခါင္းစဥ္က အခုတေလာ ထမင္းပြဲမွာ သားကေလး ေျပာေျပာေန တဲ့ expression ပါ၊ ျမန္မာလို အနီးစပ္ဆံုး ေရးရရင္ေတာ့ အဲဒီလိုပဲ ျဖစ္မယ္ထင္တာပဲ၊ (တခါတခါ ဘေလာ့ဂ္မွာ အသံပါထည့္ေရးလို႔ရရင္ေကာင္းမယ္)၊ သားကေလးက စကားေကာင္းေကာင္းမေျပာ ေသးပါဘူး၊ အသက္ တစ္ႏွစ္ခြဲ ကေလးတုိ႔ရဲ႕ ထံုးစံအတိုင္း သူၾကားတာေတြကို သူ႔အသံထြက္နဲ႔ သူ လိုက္ေျပာစ, ျပဳတဲ့အ႐ြယ္ေပါ့၊ အေဖနဲ႔ အေမက ဘာသာစကား တစ္ေယာက္တစ္မ်ိဳးစီနဲ႔ သူ႔ကိုေျပာ ေတာ့ သူလိုက္ေျပာႏိုင္တာလည္း႐ွိ မေျပာႏိုင္တာလည္း႐ွိေပါ့ေလ၊ တခ်ိဳ႕စကားလံုးေတြကို သူက ျမန္မာလို ေျပာတယ္၊ တခ်ိဳ႕ဟာေတြကိုေတာ့ ျပင္သစ္လို ပိုမွတ္မိေနတယ္၊ အေပၚမွာ ေျပာခဲ့တဲ့ ေဆာ္န္းေတး ဆိုတာသူမွတ္မိေနတဲ့ ျပင္သစ္ အိတ္က္စပရက္႐ွင္ တစ္ခုပါပဲ၊

သားကေလး မပီကလာ ေျပာ, ေျပာေနတဲ့ အဲဒီေဆာ္န္းေတးက A votre santé (to your health) ကေန လာတာပါ၊ Drink တစ္ခုခု ေသာက္ခါနီးမွာ ေျပာေနက် အဂၤလိပ္စကား cheers နဲ႔အတူတူပါ ပဲ၊ အဲဒီလို တစ္ေယာက္ရဲ႕ က်န္းမာေရးကို တစ္ေယာက္က ဆုေတာင္းေပးတဲ့ ဓေလ့ကိုစဥ္းစားရင္း က်ေနာ္ေရာက္ခဲ့ဖူးတဲ့ ဘယ္လ္ဂ်ီယံႏိုင္ငံက ေ႐ွးေဟာင္းဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္း ေတြကိုေတြးမိသြား တယ္၊ ေ႐ွးေခတ္ကတည္းက ႐ွိခဲ့တဲ့ ႐ိုမန္ကက္သလစ္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေတြကို က်ေနာ္ေလ့လာ ေရးေရာက္ေတာ့ အဲဒီေက်ာင္းေတြရဲ႕ အေရးပါခဲ့တဲ့ အခန္းက႑တစ္ခုကိုလည္း သိရတယ္၊ တျခား ေတာ့မဟုတ္ပါဘူး၊ ဘီယာခ်က္လုပ္တဲ့ အေၾကာင္းပါ၊ သိၾကတဲ့ အတိုင္း ဘယ္လ္ဂ်ီယံက ဘီယာ အမ်ိဳးအစားစံုတဲ့အထဲမွာ နာမည္ႀကီးဆိုေတာ့ အာရ္စီေက်ာင္းေတြမွာလည္း ဒီအတတ္႐ွိေနခဲ့တာ သိပ္ေတာ့မဆန္းဘူးလို႔ ေျပာရမယ္၊ ဒါေပမယ့္ ဘုန္းႀကီးေတြကေတာ့ တကယ့္ကိုလိုအပ္ခဲ့လုိ႔ ဘီယာခ်က္ခဲ့ရတာပါ၊

က်ေနာ္တို႔သိၾကတဲ့အတိုင္း ၁၂ ရာစု၊ ၁၃ ရာစုဝန္းက်င္ေတြမွာ ဥေရာပဟာ ဆိုးဝါးတဲ့ ရာသီဥတု၊ ဆိုးဝါးတဲ့ ေရာဂါဘယေတြနဲ႔ တင္းၾကမ္းျပည့္ေနခ်ိန္ေပါ့၊ စစ္မက္ေတြထူေျပာ၊ ပုလိပ္ေရာဂါ၊ အဆုတ္ေရာင္ေရာဂါ၊ ကာလဝမ္းေရာဂါ အစ႐ွိတဲ့ ေရာဂါႀကီးေတြျဖစ္ပြား၊ တုန္ခိုက္ေအာင္ေအးစက္ ေနတဲ့ ေဆာင္းတြင္း႐ွည္ႀကီးေတြနဲ႔ လူေတြကသက္ဆိုးမ႐ွည္ၾကဘူး၊ ဒါေတြကို တတ္ႏိုင္သေလာက္ အံတုဖို႔အတြက္ ဘီယာေတြကို ေဆးဝါးအျဖစ္ စတင္ခ်က္လုပ္ခဲ့ၾကတယ္၊ အဲဒီဘီယာေတြက အခု ေခတ္ က်ေနာ္တို႔ေသာက္ေနတဲ့ အရသာမ်ိဳးေတာ့ ဘယ္ဟုတ္ပါ့မလဲ၊ ခါးသက္သက္နဲ႔ ျပန္အန္မ ထြက္ေအာင္ က်ိတ္မွိတ္မ်ိဳခ်ရတဲ့ အထဲမွာပါတယ္၊ ေသာက္ခါနီးမွာ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ က်န္းမာပါေစေၾကာင္း A votre santé ဆိုၿပီး ဆုေတာင္းၾကတယ္၊ အဲဒီလို ေဆးဝါးမွီဝဲႏုိင္တဲ့လူေတြ အဖို႔ေတာ့ သူမ်ားထက္ပိုက်န္းမာလို႔ အသက္ ၄၂ ႏွစ္ဝန္းက်င္ထိ ေနခြင့္ရတယ္၊ ဒါေပမယ့္ ဘုန္း ႀကီးေက်ာင္းေတြက အနည္းစုျဖစ္ေတာ့ကာ သူတို႔နဲအလွမ္းေဝးတဲ့ လူေတြခမ်ာေတာ့ ဘီယာ ေသာက္ခြင့္မရဘဲ သက္ဆုိးမ႐ွည္ၾက႐ွာဘူး၊ အဲဒီကာလက ပ်မ္းမွ်လူ႔သက္တမ္းက ၂၄ ႏွစ္ပါ၊

အဲဒီလိုေ႐ွးေဟာင္းအာရ္စီဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေတြမွာ ဆုေတာင္းေပးရင္းေသာက္ခဲ့ၾကတဲ့ ဓေလ့ထံုးစံ ကဒီေန႔အထိ ဝိုင္တို႔၊ ဘီယာတို႔ ေသာက္ရင္ santé လုပ္ၾကပါတယ္၊ မူလတုန္းကေတာ့ ေဆးဝါး အေနနဲ႔ေသာက္တဲ့ အရက္၊ ဝိုင္၊ ဘီယာ အစ႐ွိတဲ့ alcoholic drink တစ္ခုခုမွာ ေျပာေလ့႐ွိခဲ့ၾကေပ မယ့္ ဒီေန႔ေခတ္မွာေတာ့ ဘယ္လို drink ပဲျဖစ္ျဖစ္ ထံုးစံအေနနဲ႔ ေျပာၾကပါတယ္၊ တစ္ခု႐ွိတာက ဘယ္ဟာအတြက္ပဲေျပာေျပာ ကိုယ္နဲ႔ ခြက္ခ်င္းထိတဲ့လူကို မ်က္လံုးထဲ တည့္တည့္ၾကည့္ၿပီး ေျပာဖို႔ လိုပါတယ္၊ ဒီအျပဳအမူဟာ အခုေခတ္မွာေတာ့ အေရးတယူ႐ွိမႈ၊ ယဥ္ေက်းမႈ ဆိုတာထက္ မပိုေတာ့ ေပမယ့္ ေခတ္ေဟာင္းကာလေတြ တုန္းကေတာ့ ေသေရး႐ွင္ေရးတမွ် အေရးႀကီးခဲ့တယ္၊

အဲဒီကာလေတြမွာ တစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး လုပ္ႀကံဖို႔ အလြယ္ဆံုးနဲ႔ အသံုးအမ်ားဆံုးနည္းက ဝိုင္ခြက္ထဲ အဆိပ္ခတ္တဲ့ နည္းပါပဲ၊ မေသာက္ခင္မွာ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ မယံုရဲျဖစ္ေနတဲ့ သံသယျမဴ ေတြကင္းေအာင္၊ တစ္ဦးခြက္ထဲမွာ တစ္ဦးအဆိပ္မခတ္ဘဲ လိပ္ျပာသန္႔တယ္ဆိုတာ ျပရေအာင္ မ်က္လံုးထဲ ၾကည့္ၿပီးမွ ဆုေတာင္းေလ့႐ွိပါတယ္၊ ၿပီးေတာ့မွ ယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္ႏိုင္တာကို ဝမ္းေျမာက္ေၾကာင္းျပတဲ့အေနနဲ႔ cheers ၊ ဒါမွမဟုတ္ to your health (à votre santé) ေပါ့၊ အဲဒီ အခါမွာလည္း ဝိုင္ခြက္ကို ခပ္ျပင္းျပင္း တိုက္ေလ့႐ွိၾကတယ္၊ ဝိုင္ကို ခြက္ထဲမွာ အျပည့္ထည့္ေလ့႐ွိ ေတာ့ အဲဒီလိုတိုက္ျခင္းအားျဖင့္ တစ္ေယာက္ဆီကဝိုင္က ေနာက္တစ္ေယာက္ခြက္ထဲကို ဖိတ္စင္ သြားေအာင္လို႔ပါပဲ၊ ဘယ္သူ႔ခြက္ထဲမွာမွ အဆိပ္မပါဘူးဆိုတာ ထပ္ေလာင္းျပသတာပါပဲ၊

တခါမွာေတာ့ အခုလို အရက္မေသာက္ခင္ ဆုေတာင္းတဲ့အေၾကာင္းေတြေျပာၾကရင္း သူငယ္ခ်င္း တစ္ေယာက္က cheers လိုမ်ဳိးစကားေတြ ဘာသာစကားေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ႐ွိတဲ့ အေၾကာင္း၊ ျမန္မာမွာေတာ့ ဘယ္လိုေျပာရမွန္း မသိေၾကာင္း ေျပာတယ္၊ သူ႔စကားလည္းဆံုးေရာ နဲနဲမွန္ေနတဲ့ တစ္ေယာက္က ျပန္ေျပာလိုက္တယ္၊ ‘က်န္းမာေပ်ာ္႐ႊင္၊ ေစာ္ၾကည္အေႂကြးေက်၊ ေတာ္ေတာ္နဲ႔မ ေသ’ တဲ့၊ ဂုဏ္ယူစြာနဲ႔ ေျပာလိုက္ေသးတယ္၊ ‘ငါတို႔ဟာကမွ အျပည့္စံုဆံုးကြ’ တဲ့၊ အင္း-တတ္ႏိုင္ ရင္ေနာက္ဘဝေတြ အတြက္ပါ တခါတည္း ထည့္ဆုေတာင္းမယ့္ပံုပဲ၊

ဖတ္ဖူးတဲ့ ကာတြန္းတစ္ကြက္ကိုလည္း သတိရမိပါတယ္၊ အေတာ္ေလး ပိန္လွီေနတဲ့ အမူးသမား တစ္ေယာက္က အရက္ခြက္ေလးကိုင္ထားရင္း ‘အင္း..သူမ်ားေတြ က်န္းမာေရး ေကာင္းဖို႔အတြက္ ဆုေတာင္းေပးလိုက္၊ ေသာက္လိုက္လုပ္ရင္း အခုလို က်န္းမာေရး ဆိုးလာတာပါပဲဗ်ာ’ တဲ့၊ လူႀကီး ေတြေျပာေျပာေနတဲ့ ေဆးျဖစ္ဝါးျဖစ္ မွီဝဲတယ္ဆုိတာ တကယ္မွန္ပါတယ္၊ တန္ေဆးလြန္ေဘးဆုိ တာ မေမ့သင့္ပါဘူး၊ အရက္ဟာ မေကာင္းဘူးလို႔ ေျပာရင္ ေန႔တိုင္းဝိုင္တစ္ခြက္ မွန္မွန္ေသာက္ၿပီး အသက္ကိုးဆယ္၊ တစ္ရာဝန္းက်င္ ႐ွိၾကတဲ့ အီတလီေတာင္ပိုင္းက လယ္သမားႀကီးေတြ၊ ဂ်ပန္ၿပည္ ကြ်န္းစုေလးေတြေပၚက အဖိုးအဖြားေတြက ျပံဳးၾကပါလိမ့္မယ္၊ ေျပာၾကစတမ္းဆုိရင္ ေရေတာင္မွ အလြန္အကြ်ံေသာက္ရင္ ေသႏိုင္ပါတယ္၊ တကယ္တမ္း အႏၲရာယ္႐ွိတာက မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္တဲ့လူ႔ စိတ္ပါပဲ၊ သားကေလးကေတာ့ ထမင္းစားတိုင္း သူ႔ေရဘူးေလး ေျမႇာက္ေျမႇာက္ၿပီး ေဆာ္န္းေတးတဲ့။


ညီလင္းသစ္
၂၃ ေဖေဖာ္ဝါရီ၊ ၂၀၀၉