ခ်စ္သူအတြက္ မရည္႐ြယ္ေသာ...စိန္

တေန႔ ညေနက ဆင္န္မနာ (Seminar) တစ္ခု သြားျဖစ္တယ္၊ ဆင္န္မနာဆိုတာထက္ ပါေမာကၡ တစ္ေယာက္ရဲ႕ မိတ္ဆက္လက္ခ်ာ (Inaugural lecture) ဆိုရင္ ပိုမွန္ပါတယ္၊ အမွန္အတိုင္း ေျပာရရင္ အဲဒီလက္ခ်ာကို တက္ဖို႔ က်ေနာ္ စိတ္မပါ,ပါဘူး၊ တစ္အခ်က္က အလုပ္ေတြ ထားခဲ့ၿပီး သြားရမွာရယ္၊ ႏွစ္ အခ်က္က ကိုယ္နဲ႔ သိပ္မဆိုင္တာရယ္ ေၾကာင့္ပါ၊ ဒါေပမယ့္ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ ရက္ေလာက္ ကတည္းက က်ေနာ္တို႔ ဌာနရဲ႕ ဌာနမႉးက အားလံုးကို ႏွစ္ရက္တစ္ႀကိမ္ေလာက္ ေမးလ္ပို႔ၿပီး ဒီပြဲကို လာျဖစ္ေအာင္ လာၾကဖို႔ ႏႈိးေဆာ္ေနတာနဲ႔ က်ေနာ္လည္း အမ်ားနည္းတူ သြားလိုက္ရတယ္၊ ဌာနမႉးက အတင္းတက္ခိုင္း ေနတာလည္း အေၾကာင္း႐ွိတယ္၊ အဲဒီ ပါေမာကၡက အျခားၿမိဳ႕ တစ္ၿမိဳ႕မွာ႐ွိတဲ့ ေရအရင္းအျမစ္ဌာနရဲ႕ အေရးပါတဲ့ အႀကီးအကဲ တစ္ေယာက္ပါ၊ က်ေနာ္တို႔ ဌာနနဲ႔ အဲဒီဌာနတို႔ ပူးေပါင္းသုေတသန လုပ္ဖို႔ လ်ာထားတဲ့ ပေရာဂ်က္ေတြ အမ်ားႀကီး ႐ွိပါတယ္၊ အခု ဒီလက္ခ်ာဟာ အဲဒီပေရာဂ်က္ေတြ အားလံုးရဲ႕ အစ နိဒါန္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္၊ ဒါ့ေၾကာင့္ သူက ဆင္န္မနာကို အားလံုးတက္ၿပီး စည္စည္ကားကားေလးနဲ႔ အဲဒီ ပါေမာကၡကို ႀကိဳဆိုေစခ်င္တာပါ၊

လက္ခ်ာက ညေန ၅ နာရီ ၁၅ တိတိမွာ စ,တယ္၊ ေဟာေျပာတဲ့ ပါေမာကၡက Ms. Janet Hering တဲ့၊ သူက ေခသူေတာ့ မဟုတ္ဘူး၊ ေကာနဲလ္တကၠသိုလ္ကေန B.Sc ယူ၊ ဟားဗတ္ကေန M.Sc ယူၿပီး အမ္အိုင္တီမွာ Ph.D ယူလာ ခဲ့သူပါ၊ မိတ္ဆက္ေပးတဲ့ က်ေနာ္တို႔ ဌာနမႉးက မစၥဂ်ဲနက္ရဲ႕ လုပ္သက္နဲ႔ ပညာေရးအေၾကာင္း ေျပာျပလို႔ သိရတာပါ၊ ၿပီးတဲ့အခါ လက္ခ်ာ စ,ပါတယ္၊ မိတ္ဆက္လက္ခ်ာတို႔ ထံုးစံအတိုင္း ဘာမွေတာ့ ေထြေထြထူးထူး မဟုတ္ပါဘူး၊ အေသးစိတ္ အေၾကာင္းအရာေတြ၊ စာရင္းအင္းေတြ သိပ္မပါဘဲ လူအမ်ား နားလည္ႏိုင္မယ့္ ေခါင္းစဥ္မ်ိဳးေတြ ေ႐ြးေျပာၾကတာပါပဲ၊ ဒီလိုပြဲေတြရဲ႕ အဓိက ရည္႐ြယ္ခ်က္က ပါေမာကၡကို လူေတြ သိသြားေစဖို႔ပဲေလ၊ ပြဲၿပီးေတာ့ ဝိုင္ေလး တစ္ခြက္၊ ႏွစ္ခြက္ေသာက္၊ ဟိုဟာဒီဟာေလး စား၊ ဟိုလူနဲ႔ စကားတစ္ခြန္းေျပာ၊ ဒီလူနဲ႔ စကားတစ္ခြန္းေျပာနဲ႔ ျပန္လာၾကတာ မ်ားပါတယ္၊

မစၥဂ်ဲနက္ရဲ႕ လက္ခ်ာက ေရရဲ႕ ကြာလတီ အေၾကာင္းပါ၊ ေရအရင္းအျမစ္ ဌာနကဆိုေတာ့ ဒါပဲ ျဖစ္ရမွာေပါ့၊ အရင္တုန္းက လူေတြက ၇၀ ျပည့္လြန္ ႏွစ္ေတြအထိ ျမစ္ေခ်ာင္း၊ အင္းအိုင္ေတြက ေရကိုပဲ အဓိကထား ေသာက္သံုး ၾကတဲ့အေၾကာင္း၊ ေနာက္ပိုင္းမွာ လူဦးေရကတိုး၊ ေလထု၊ ေရထု ညစ္ညမ္းမႈေတြက မ်ားလာ ေတာ့ အဝီစိတြင္း၊ ေရတြင္း စတာေတြကတဆင့္ ေျမေအာက္ေရကို သံုးလာၾကတဲ့ အေၾကာင္း၊ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု အပါအဝင္ ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ေျမေအာက္ေရဟာ သန္႔႐ွင္းၿပီး ညစ္ညမ္းမႈ မ႐ွိဘူးလို႔ ထင္ေနခဲ့ၾကတဲ့ အေၾကာင္း၊ သိပ္မၾကာေသးခင္ကမွ ဒီေရမွာလည္း ညစ္ညမ္းမႈေတြ စေနၿပီလို႔ သတိျပဳမိ သြားတဲ့အေၾကာင္းေတြ ေျပာသြားတယ္၊ အဲဒီမွာမွ ေျမေအာက္ေရထဲက "စိန္" အေၾကာင္း ေျပာပါတယ္၊ ေခါင္းစဥ္ မွာပါတဲ့ ခ်စ္သူအတြက္ မဟုတ္ေသာ စိန္ပါ၊ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ဒီစိန္က "diamond" မဟုတ္ဘဲ အာဆင္န္းနစ္ (Arsenic) စိန္ျဒပ္စင္ အဆိပ္ ျဖစ္ေနလို႔ပါပဲ၊

ဒီ စိန္ အာဆင္န္းနစ္က ေျမေဆြးေတြေၾကာင့္ ေျမေအာက္ေရေၾကာေတြ ထဲမွာ သဘာဝအေလ်ာက္ ႐ွိေန တတ္ပါတယ္၊ ပါဝင္ႏႈန္း အနည္းနဲ႔ အမ်ားပဲ ကြာပါတယ္၊ ကံမေကာင္းစြာနဲ႔ပဲ က်ေနာ္တို႔ အေ႐ွ႕ေတာင္အာ႐ွ က အာဆင္န္းနစ္ ပါဝင္ႏႈန္း ျမင့္တဲ့ ေဒသတစ္ခုပါ၊ ဘဂၤလားေဒ့႐ွ္ ႏိုင္ငံက ဒီျပႆနာကို အရင္ဆံုး ႀကံဳေတြ႔၊ ခံစား လုိက္ရပါတယ္၊ ၇၀ နဲ႔ ၈၀ ျပည့္လြန္ ကာလေတြမွာ သူ႔ႏိုင္ငံသားေတြ ကန္ေရ၊ ေခ်ာင္းေရေတြထဲက ဘက္တီးရီးယား ပိုးေတြေၾကာင့္ ဒုကၡေရာက္ၾကေတာ့ ဘဂၤလားေဒ့႐ွ္ အစိုးရက တံုကင္ေတြကို စီမံကိန္းနဲ႔ တူးေပးပါတယ္၊ အားလံုး ဝမ္းသာၾကတယ္၊ ဒါေပမယ့္ အာဆင္န္းနစ္ကို ဘယ္သူမွ မစစ္ခဲ့ၾကဘူး၊ အင္ဆင္န္းနစ္ဟာ ကင္ဆာေရာဂါ၊ အေရျပားေရာဂါ၊ အစ႐ွိတဲ့ ေရာဂါေပါင္းစံုကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္၊ အခု ဗီယက္နမ္မွာလည္း ေသာက္ေရေတြထဲမွာ အာဆင္န္းနစ္ ပါဝင္ႏႈန္း ျမင့္တဲ့အေၾကာင္းေတြ ၾကားရတယ္၊ ထိုင္းေတာင္ပိုင္းနဲ႔ ဘန္ေကာက္ ေက်ာက္ဖုရား ျမစ္ထဲမွာလည္း အာဆင္န္းနစ္ ပါဝင္ႏႈန္း ျမင့္တယ္လို႔ ေျပာ ၾကပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ လူေတြက ေရသန္႔ဘူး အေသာက္မ်ားလို႔ ျပႆနာေတာ့ သိပ္မ႐ွိဘူးလို႔ သိရတယ္၊

မစၥဂ်ဲနက္ ျပသြားတဲ့ ဆလိုက္ေတြထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမပံုလည္း ေတြ႔လိုက္ရတယ္၊ အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ယွဥ္ၾကည့္ရင္ေတာ့ စိုးရိမ္ရတဲ့ အေနအထား မ႐ွိပါဘူး၊ တျပည္လံုးမွာ အာဆင္န္းနစ္ ပါဝင္ႏႈန္း အမ်ားဆံုး ေဒသက ျမစ္ဝကြ်န္းေပၚပါပဲ၊ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္ အမွတ္မမွားဘူးဆိုရင္ ပါဝင္ႏႈန္းက ၁၀ မိုက္ခ႐ိုဂရမ္/လီတာ (10 µg/L) ေအာက္မွာပဲ ႐ွိပါတယ္၊ ဒါက W.H.O ကသတ္မွတ္ထားတဲ့ စံႏႈန္းပါ၊ အလြယ္မွတ္မယ္ဆိုရင္ ေရ ၁ လီတာ ထဲက ၁၀ မိုက္ခ႐ိုဂရမ္ ဆိုတာ အိုလံပစ္ ေရကူးကန္ႀကီးထဲက သၾကားခဲ ၁၀ ခဲပါပဲ၊ ၃,၇၅၀,၀၀၀ လီတာ ေရထုႀကီးထဲက သၾကားခဲေလး ၁၀ ခဲက ဘာမွ မဟုတ္သေယာင္ ထင္ရေပမယ့္ အဲဒီ ပမာဏထက္ ေက်ာ္လာရင္ေတာ့ လူအတြက္ အႏၲရာယ္ ႐ွိႏိုင္တယ္ ဆိုတဲ့ သေဘာပါပဲ၊

တဆက္တည္း က်ေနာ္ စဥ္းစားမိတာက ျမန္မာႏိုင္ငံက ေရအရင္းအျမစ္ ဌာနအေနနဲ႔ ဘယ္လုိမ်ိဳး စစ္တမ္း ေတြေကာက္ၿပီး ဘယ္လို အစီအမံေတြနဲ႔ ျမစ္ေတြ၊ ေခ်ာင္းေတြ၊ ေျမေအာက္ေရေတြကို စစ္ေဆးေနသလဲ ဆိုတာကိုပါ၊ က်ေနာ္ဖတ္တဲ့ သတင္းေတြထဲမွာေတာ့ သိပ္မေတြ႔ဖူး ပါဘူး၊ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္ကသာ အသိ အျမင္ မႏွံ႔စပ္တာျဖစ္ၿပီး သူတို႔ကေတာ့ တကယ္ပဲ စစ္ေဆး၊ ေစာင့္ၾကည့္ေနလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္၊ လြန္ခဲ့တဲ့ ၆ ႏွစ္ေလာက္က က်ေနာ္ ျမန္မာျပည္ တစ္ေခါက္ျပန္တုန္းကေတာ့ အျပန္မွာ ေရနမူနာတခ်ိဳ႕ ျပန္သယ္လာခဲ့ေသးတယ္၊ က်ေနာ့္အိမ္ကရယ္၊ ဧရာဝတီျမစ္ကရယ္၊ အင္းေလးကန္ကရယ္...၊ ဒါေပမယ့္ အဲဒီတုန္းက က်ေနာ္က ေက်ာင္းတက္တုန္းပဲ ဆိုေတာ့ အာဆင္န္းနစ္ကို ဘယ္လို ဓါတ္ခြဲရမယ္ ဆိုတာ မသိေသးတာနဲ႔ သာမန္ ေရ အရည္အေသြး စစ္တာေလာက္ပဲ လုပ္ႏိုင္ခဲ့တယ္၊ အာဆင္န္းနစ္ ဘယ္ေလာက္ ပါသလဲ ဆိုတာ တထိုင္တည္း စမ္းသပ္လို႔ရတဲ့ ကိရိယာေတြ ႐ွိပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ အဲဒါေတြနဲ႔ အိမ္ျပန္သြား ရင္ အိမ္မေရာက္ဘဲ တျခားေနရာ ေရာက္ဖို႔ ပိုမ်ားတယ္၊ :)

မစၥဂ်ဲနက္ရဲ႕ လက္ခ်ာမွာ သံုးထားတဲ့ ကိုးကားစာတမ္းေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အာဆင္န္းနစ္ ပါဝင္ႏႈန္းကို ဘယ္လိုလုပ္ ႐ွာထားသလဲေတာ့ က်ေနာ္မသိပါဘူး၊ သုေတသန ဂ်ာနယ္တို႔၊ ဘာတို႔မွာမ်ား စာတမ္းေရး ထားတာမ်ိဳး ႐ွိမလား မသိဘူး၊ က်ေနာ္ကေတာ့ ျမန္မာျပည္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အဲဒီ အခ်က္အလက္ေတြ မွန္ပါ ေစလို႔ပဲ ဆုေတာင္းပါတယ္၊ အခုေခတ္မွာက အာဆင္န္းနစ္ လိုမ်ိဳး လူကို ဒုကၡေပးမယ့္ အရာေတြ အမ်ားႀကီး အစားအေသာက္ေတြ ထဲမွာ၊ ေရေတြထဲမွာ ပါဝင္ေနပါတယ္၊ လက္ဖက္ေလး တ႐ိုးေလာက္ ကိုက္မယ့္ အေရး ေအာ္ရာမင္း (Auramine) ဆိုးေဆးဝါ ပါေနရတာနဲ႔၊ အေၾကာ္ေလးနဲ႔ ထမင္းစားမလို႔ျပင္ေတာ့ ဆီအိုးထဲ ေရသန္႔ဘူးေတြ ထည့္ ေၾကာ္လိုေၾကာ္၊ ကဲ, ဘာမွ မ႐ွိလို႔ ငါးပိနဲ႔ပဲ ထမင္းစားမယ္ ဆိုမွ ႐ိုဒါမင္း (Rhodamine) ဆိုးေဆးနီ ဆိုးထား ရတာနဲ႔...၊ ေရေသာက္ ဗိုက္ေမွာက္ေနေတာ့မယ္ ဆိုရင္ေတာင္မွ ေဟာ, အခုလည္း အာဆင္န္းနစ္ စိန္တဲ့၊ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြက ပစၥည္းဥစၥာ ခ်ိဳ႕ငဲ့ ၾကေပမယ့္ သူတို႔ကို အဲဒီစိန္ေတာ့ မပိုင္ဆိုင္ေစခ်င္ ပါဘူး...။ ။

Ref: http://en.wikipedia.org/wiki/Arsenic


ညီလင္းသစ္
၂၇ ဇန္နဝါရီ၊ ၂၀၁၁