ဂ်ပ္ဇ္ပြဲေတာ္

ၿပီးခဲ့တဲ့ ေသာၾကာေန႔က ဂ်ပ္ဇ္ဂီတပြဲေတာ္ တစ္ခုကို ေရာက္သြားခဲ့တယ္၊ Cully (Qယီ) လို႔ေခၚတဲ့ ႐ြာကေလးမွာ က်င္းပတဲ့ ပြဲေတာ္ပါ၊ က်ေနာ္တို႔အိမ္ကေန ၂၅ မိနစ္ေလာက္ ရထားစီးသြားရင္ ဒီ႐ြာေလးကို ေရာက္ပါတယ္၊ ဒီ Cully Jazz Festival ကို ၁၉၈၃ ခုႏွစ္ကတည္းက စၿပီး က်င္းပခဲ့ပါတယ္၊ အေစာပိုင္း ႏွစ္ေတြမွာေတာ့ ဝါသနာပါတဲ့ သူငယ္ခ်င္း ေတြ စုၿပီးလုပ္ၾကရင္း အခုေတာ့ ဆြစ္ဇာလန္မွာ အထင္႐ွားဆံုး ဂ်ပ္ဇ္ပြဲေတာ္ေတြထဲက တစ္ခုျဖစ္ေနပါၿပီ၊

ဒီပြဲေတာ္ရဲ႕ ထူးျခားခ်က္ ၂ ခု႐ွိပါတယ္၊ ပထမတစ္ခုက ဂ်ပ္ဇ္ဂီတ အမ်ိဳးအစားကိုပဲ တီးမႈတ္ၾကတယ္၊ ႐ိုးရာဂ်ပ္ဇ္၊ အာဖရိကန္ဂ်ပ္ဇ္၊ လက္တင္ အေမရိကဂ်ပ္ဇ္၊ ေခတ္ေပၚဂ်ပ္ဇ္၊ အီလက္ထ႐ိုဂ်ပ္ဇ္ အစ႐ွိတဲ့ ဂ်ပ္ဇ္စစ္စစ္ ဒါမွမဟုတ္ ဂ်ပ္ဇ္နဲ႔ ႏြယ္ေနတာ တခုခုကိုပဲ အဓိကထားပါတယ္၊ ဒုတိယတစ္ခုကေတာ့ အိမ္ေတြမွာ ႐ွိၾကတဲ့ စပ်စ္ဝိုင္ေတြ သိုေလွာင္ၾကတဲ့ ေျမတိုက္ခန္း cellar ေတြထဲမွာ တီးမႈတ္ ၾကျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္၊ Cully ႐ြာကေလးက စပ်စ္စိုက္ၿပီး ဝိုင္ထုတ္လုပ္တဲ့ ႐ြာေတြထဲမွာ တစ္ခု အပါအဝင္ဆိုေတာ့ အိမ္ေတြမွာ ဝိုင္ေတြကို ေဖာက္တဲ့၊ သိမ္းတဲ့ သစ္သားစည္ႀကီးေတြ ႐ွိပါတယ္၊ အဲဒီ စည္ႀကီးေတြကို ေျမတိုက္ခန္းေတြထဲမွာ ထားေလ့႐ွိတယ္၊ အဲဒီမွာက အပူအေအး မွ်တေလ့ ႐ွိတာကိုး၊ ဒီဂ်ပ္ဇ္ပြဲေတာ္ ကာလမွာေတာ့ အဲဒီ ေျမတိုက္ခန္းေတြထဲမွာ ဝိုင္ပုလင္းေတြၾကားကို တိုးေဝွ႔၊ ႐ိုက္ခတ္ေနတဲ့ ဂ်ပ္ဇ္ ေတးသြားေတြကို ၾကားႏိုင္ပါတယ္၊ ပြဲေတာ္ကို ၉ ရက္၊ ၁၀ ရက္ခန္႔ က်င္းပၾကပါတယ္၊

ေန႔စဥ္ ဝင္ေၾကးေပးရတဲ့ ပြဲ ၅-၆ ပြဲေလာက္႐ွိၿပီးေတာ့ အခမဲ့က ၁၀ ပြဲ၊ ၁၅ ပြဲေလာက္ ႐ွိပါတယ္၊ ပြဲတစ္ေလွ်ာက္လံုး အခမဲ့ ပြဲ ၇၀ ေလာက္ကို ၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္၊ ဒါကေတာ့ လက္မွတ္နဲ႔ ပြဲပါ၊ ခံုေတြ ႐ွိေပမယ့္ နံပါတ္ မ႐ွိပါဘူး၊ ဦးရာလူ စနစ္ပါပဲ၊ Raaga Trio လို႔ အမည္ရတဲ့ အဖြဲ႔ပါ၊

ဒီအဖြဲ႔က အေနာက္ပိုင္း အာဖရိကန္ ႐ိုးရာဂီတနဲ႔ ဂ်ပ္ဇ္ကို ေပါင္းစပ္ထားတဲ့ ဂီတအမ်ိဳးအစားကို တီးတယ္၊ အဲဒီညက instrumental ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား တီးသြားၿပီးေတာ့ အဆိုနဲ႔ တြဲထားတာ ၃ ပုဒ္ေလာက္ပဲ ဆိုတယ္၊ တခ်ိဳ႕အာဖရိကန္ ဂီတက နားနဲနဲ စိမ္းေနရင္ နားေထာင္ရတာ ေ႐ွာေ႐ွာ႐ွဴ႐ွဴ မ႐ွိပါဘူး၊ သူတို႔တီးသြားတဲ့ အမ်ားစုကိုေတာ့ က်ေနာ္ခံစားလို႔ ရပါတယ္၊ အဖြဲ႔က သံုးေယာက္ထဲနဲ႔ စခဲ့လို႔ Trio လို႔ေခၚခဲ့တာ...၊ အခုေတာ့ ၄ ေယာက္ျဖစ္ေနေပမယ့္လည္း ဒီလိုပဲ ဆက္ေခၚေနတုန္းပါပဲ၊ အဖြဲ႔သား ၄ ေယာက္၊ ႏိုင္ငံက ၄ ႏိုင္ငံ...၊ ပံုရဲ႕ ဘယ္စြန္က အီတာလ်ံ ဂစ္တာသမား၊ ဘယ္ဖက္ ဒုတိယက မာလီ ႏိုင္ငံက၊ သူ႔ရဲ႕ ေဘ့စ္ဂစ္တာကို တခါမွ မျမင္ဖူးဘူး၊ ေနာက္မွ စံုစမ္းၾကည့္ေတာ့ သူကိုယ္တိုင္ တီထြင္ ထားတဲ့ ဂစ္တာျဖစ္ေနတာကိုး၊ အာဖရိက ႐ိုးရာ ထြင္းအိုးကို အကူးစတစ္ (acoustic) ပံုစံရေအာင္ သူက မြမ္းမံထားတာ၊ Orchestra ေတြမွာသံုးတဲ့ double bass အသံနဲ႔ ခပ္ဆင္ဆင္ တူတယ္၊ တတိယ တစ္ေယာက္ကေတာ့ Burkina Faso က ပါကပ္႐ွင္း သမား၊ ပံုရဲ႕ ညာဖက္ အစြန္ဆံုးက ဆြစ္ ဟာမိုနီကာသမား၊ သူ႔ရဲ႕ ဟာမိုနီကာ solo ေတြ ေတာ္ေတာ့္ကို ေကာင္းပါတယ္၊ အ သက္မ႐ွဴဘဲလည္း အၾကာႀကီး မႈတ္ႏိုင္တယ္၊ သီခ်င္းေပၚ မူတည္လို႔ ဟာမိုနီကာေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳး ေျပာင္းသံုးသြားတယ္၊ ကိုငွက္ႀကီးကိုေတာင္ အမွတ္ရမိေသးတယ္...၊

ခုန အဖြဲ႔ၿပီးေတာ့ ဒီအဖြဲ႔ဆက္လာတယ္၊ ေနရာက ဒီေနရာ ႐ြက္ဖ်င္တဲႀကီး ထဲမွာပဲ၊ ဒီလူကေတာ့ တကယ့္ဆရာႀကီးပါပဲ၊ Gilberto Gil လို႔ အမည္ရပါတယ္၊ ဘရာေဇးလ္ရဲ႕ ဂီတသမိုင္းမွာ မပါမျဖစ္ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးေပါ့၊ သူ႔နာမည္ ေၾကညာလိုက္တာနဲ႔ ပရိသတ္ရဲ႕ လက္ခုပ္သံဟာ ေတာ္ေတာ္နဲ႔ကို မစဲေတာ့ဘူး၊ အေခြေပါင္း ၅၂ ခ်ပ္ထြက္ထားၿပီးေတာ့ ဂရမ္မီ ၇ ဆု၊ ပလက္တီနမ္ ဓါတ္ျပား ၅ ခ်ပ္၊ ေ႐ႊတံဆိပ္ ၁၂ ဆုနဲ႔အတူ ဓါတ္ျပားေပါင္း ၄ သန္းေက်ာ္ ေရာင္းထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္၊

သူ႔အလွည့္လည္းက်ေရာ လူေတြဝင္လာလိုက္ၾကတာ ခံုလုတဲ့သူနဲ႔၊ ရန္ျဖစ္တဲ့သူနဲ႔၊ လမ္းေလွ်ာက္စရာေနရာေတာင္ မက်န္ေတာ့ေအာင္ ၾကမ္းျပင္ေပၚမွာပါ ထိုင္ၾကည့္ၾကတယ္၊ ဒီည ေဖ်ာ္ေျဖသြားတဲ့ အႏုပညာ႐ွင္ေတြေရာ၊ အသံဖမ္း အင္ဂ်င္နီယာေတြပါ ေကာင္းၾကတယ္၊ အဲ..နဲနဲ မေကာင္းတာက မီးဆလိုက္ေတြ ကိုင္တဲ့သူပါ၊ ပထမ တစ္ဖြဲ႔တုန္းကေတာ့ ေကာင္းခ်ည္ေကာင္းရက္နဲ႔ အခု Gilberto အလွည့္လည္းက်ေရာ တခ်ိန္လံုး အျဖဴေရာင္ပဲ ထိုးေပးထားတယ္၊ မီးက သူ႔တကိုယ္လံုးေပၚ ျဖာက်ေနတာ အစပိုင္းမွာ ၾကည့္ ေကာင္းေပမယ့္ တခ်ိန္လံုး ဒီလိုပဲဆိုေတာ့ ၾကည့္ရတာ 'ေသ'လာတယ္၊ အထူးသျဖင့္ အေႏွးသီခ်င္း၊ အလြမ္းသီခ်င္းေတြ ဆိုတဲ့အခါမွာလည္း အခုလိုပဲ မီးျဖဴျဖဴႀကီးဆိုေတာ့ visual effect က မ်က္စိထဲမွာ ေထာင့္ေနခဲ့တယ္၊ ဘရာေဇးလ္ ဂ်ပ္ဇ္မွာပဲ ေမ်ာသြားလို႔ တျခားအေရာင္ေတြ ေျပာင္းဖို႔ ေမ့သြားလားေတာ့ မသိပါဘူး၊

ဘိုးေတာ္က ၆၈ ႏွစ္ေက်ာ္ၿပီ၊ ဒါေပမယ့္ အသံက ၾကည္တုန္း၊ မာတုန္း၊ ဂစ္တာ လက္သံေတြက ျမန္တုန္း၊ လက္ေခ်ာင္း ေတြက ေျပးလို႔ေကာင္းတုန္း၊ တကယ္ အံ့ၾသစရာပါပဲ၊ သီခ်င္းေတြက ေပၚတူဂီ စကားနဲ႔ပဲ မ်ားပါတယ္၊ ဆိုတာက ဘယ္သံက်က် alto နဲ႔ soprano ၾကားက အသံနဲ႔ ဆိုေပမယ့္ တခါတခါ tenor သံကိုလည္း ဆိုႏိုင္ေသးတယ္၊ ပရိသတ္ကို အေပးအယူလုပ္ၿပီး ဆိုခုိင္းေတာ့ က်ေနာ္လည္း နဲနဲ လိုက္ေအာ္ၾကည့္တယ္၊ အသံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား လိုက္ဆိုႏိုင္ေပမယ့္ ေနာက္ဆံုး သူ သမားဂုဏ္ျပၿပီး ေအာ္လိုက္တဲ့ အျမင့္ဆံုးအသံကိုေတာ့ ဘယ္လိုမွ မွီေအာင္ မေအာ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး၊ သူ႔ရဲ႕ ညာဖက္က သူ႔မိတ္ေဆြရဲ႕ ခ်ဲလို (cello) အသံမွာလည္း က်ေနာ္ျဖင့္ အသက္႐ွဴ ရပ္သြား မလား လို႔ေတာင္ စိုးရိမ္မိေသးတယ္၊ နဂိုကတည္းကလည္း ခ်ဲလို တေယာသံၾကားရင္ ရင္ဘတ္က ေဟာင္းေလာင္းေပါက္ ျဖစ္ျဖစ္သြားၿပီး ဒူးေတြ ညြတ္က် လာတတ္တာကိုး၊ သူ႔ ဘယ္ဖက္ကေတာ့ သူ႔သားပါ၊ သူကလည္း အေဖ့ေျခရာကို ေကာင္းေကာင္းမွီတယ္...၊

အဲဒီ ၂ ပြဲၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ႐ြာကေလးထဲကို ေလွ်ာက္ၾကတယ္၊ ည ၁၂ နာရီ ႐ွိေနေပမယ့္ လမ္းက်ဥ္းကေလးေတြ ထဲမွာ လူေတြ အမ်ားႀကီးပဲ၊ ဂ်ပ္ဇ္ဂီတ မို႔ပဲလားေတာ့ မသိဘူး၊ ျမင္ရသေလာက္ လူလတ္နဲ႔ လူႀကီးပိုင္းေတြ မ်ားတယ္၊ လမ္းေတြထဲမွာ ဒီလို ဆိုင္းဘုတ္ေလးေတြ ဟိုတစ၊ ဒီတစ အမ်ားႀကီးပါပဲ၊

အိမ္တစ္အိမ္မွာ တီးသံ၊ မႈတ္သံၾကားရင္ ဝင္သြားလိုက္႐ံုပါပဲ၊ အားလံုးက အခမဲ့ကိုး၊ ဒီမွာ ျမင္ရတဲ့အတုိင္း ေနရာက ခပ္က်ဥ္းက်ဥ္းေလးေတြ မ်ားပါတယ္၊ ႀကိဳက္ရင္ဆက္နားေထာင္၊ ထိုင္စရာလြတ္ရင္ ဝင္ထိုင္၊ ဆႏၵ႐ွိရင္ ဝိုင္တစ္ခြက္ေလာက္ ဝယ္ေသာက္၊ မႀကိဳက္ရင္ ေနာက္တစ္ေနရာ ဆက္သြား...၊ အင္မတန္ လြတ္လပ္ပါတယ္၊

ခုနကလို နာမည္ႀကီး ပ႐ိုေတြ႐ွိသလို အခုလို ႐ြာနီးခ်ဳပ္စပ္က၊ ခင္မင္ရာ ဝါသနာပါရာ လူေတြလည္း ပါဝင္ေဖ်ာ္ေျဖ ၾကပါတယ္၊ ဒီလူေတြဆို က်ေနာ္တို႔ေတြ႔တာ ၃ ႏွစ္ဆက္တိုက္ ႐ွိေနၿပီ၊ ဒီပံုက ဓါတ္ပံုအေနနဲ႔ဆို အေတာ္ဆိုးတဲ့ ဓါတ္ပံုပါပဲ၊ တစ္ပံုထဲမွာ ၾကည့္စရာေတြက မ်ားလြန္းၿပီး ျဗဳတ္စဗ်င္းေတာင္း၊ တိုလီမုတ္စေတြက တပံုလံုး အျပည့္ပဲ၊ ပံုက composition မေကာင္းတဲ့အျပင္ angle ကပါ ညံ့ေသးတယ္၊ ဒါေပမယ့္ ဒါဟာ အ႐ွိတရားသက္သက္၊ ပကတိ အျဖစ္အပ်က္ကို ျပတဲ့ပံု ျဖစ္တဲ့အျပင္ က်ေနာ့္မွာလည္း ဒီတစ္ပံုပဲ ႐ွိတာမို႔ပါ၊ တန္းေပၚက ဝိုင္ပုလင္းေတြက အဲဒီအိမ္က မိသားစု အစဥ္အဆက္ ထုတ္ခဲ့တဲ့ ဝိုင္တံဆိပ္ေတြနဲ႔ ပုလင္းေတြပါ၊ အေနာက္ဖက္ တန္းေပၚက သစ္သားပံုး ေတြကေတာ့ စပ်စ္ခူးတဲ့အခါ စပ်စ္သီးေတြ ထည့္တဲ့ ပံုးေတြပါ၊ တဖက္ခန္းမွာေတာ့ လူတရပ္ေလာက္ ျမင့္တဲ့ သစ္သား စည္ႀကီးေတြ ႐ွိ ၿပီးေတာ့ ဝုိင္ထည့္ပါတယ္၊ အဲဒီ စည္ႀကီးေတြ ၾကားမွာပဲ တခါတည္းေဖာက္ၿပီး ဝိုင္ျမည္းေနတဲ့ သူေတြ လည္း အမ်ားႀကီး...၊ အိမ္႐ွင္ေတြ ကေတာ့ အေပၚထပ္မွာ ေနၾကတယ္၊ ဒီလို ေနရာေလးေတြကို ႀကိဳက္တာက ဘာမွ အထူးအေထြ ျပင္ဆင္မထားဘဲ နီးစပ္ရာ သူငယ္ခ်င္းေတြ ဝိုင္းဖြဲ႔ၿပီး အဆင္ေျပရာ ေနရာမွာ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး ဆိုၾက၊ တီးၾကတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးမို႔ ေႏြးေထြးတယ္၊ ေဖာ္ေ႐ြတယ္၊

ပ႐ိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ဝါသနာ႐ွင္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ဂ်ပ္ဇ္ေတးသြားမွာ ယစ္မူးတာခ်င္းေတာ့ အတူတူပါပဲ...၊ အဲ..ဒီလူေတြက ၄၅ မိနစ္ ေလာက္ တီးမႈတ္လိုက္၊ ၁၅ မိနစ္ေလာက္နားၿပီး ဝိုင္ေလးေသာက္လိုက္ ဆိုေတာ့ ဝိုင္နဲ႔ ရီေဝၿပီး ဂ်ပ္ဇ္နဲ႔ယစ္မူးတာဆို ပိုမွန္မယ္ ထင္တယ္...၊ း)

အဲဒီကေန ျပန္လာေတာ့ မနက္ ၁ နာရီခြဲၿပီ၊ ျပန္စရာ ရထားလည္း မ႐ွိေတာ့လို႔ ပြဲက စီစဥ္ေပးတဲ့ shuttle bus နဲ႔ပဲ ျပန္လာၾကတယ္၊ အခုလို ညဥ့္နက္သန္းေခါင္ ေလွ်ာက္မသြားတာ အေတာ္ၾကာေနပါၿပီ၊ လူက ႏြမ္းခ်င္ခ်င္ေပမယ့္ ဂ်ပ္ဇ္ ဂီတကို တဝႀကီး နားေထာင္လိုက္ရလို႔ တန္ပါ တယ္၊ ဘတ္စ္ကား တံခါးပိတ္ၿပီး ထြက္လာတဲ့အထိေတာ့ ပြဲေတာ္ရဲ႕ ေခါင္မိုးမွာ ဂ်ပ္ဇ္သီခ်င္းေတြက စည္းခ်က္က်က် ခုန္ေပါက္လို႔... ...။ ။

ညီလင္းသစ္
၂၇ မတ္၊ ၂၀၁၁