(Credit: animafac.net)
ဒီကေန႔ ကမာၻမွာတိုးတက္ဆန္းျပားလာတဲ့ တီထြင္မႈေတြနဲ႔အတူ တပါတည္း ပါလာတဲ့ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး အႏၲရာယ္ေတြ ႐ွိပါတယ္၊ တခ်ိဳ႕အရာေတြကို အႏၲရာယ္မွန္း ခ်က္ခ်င္းသိၿပီး ေ႐ွာင္ႏိုင္ေပမယ့္ တခ်ိဳ႕အရာေတြကေတာ့ ေန႔စဥ္ဘဝမွာ အၿမဲထိေတြ႔ ေနရသည့္တိုင္ အႏၲရာယ္႐ွိမွန္း မသိႏိုင္တာ မ်ိဳးေတြလည္း ႐ွိပါတယ္၊ အဲဒီလို မျမင္ႏိုင္တဲ့ အႏၲရာယ္တစ္ခု အေၾကာင္းကို က်ေနာ္ေျပာျပ ခ်င္ပါတယ္၊ သူကေတာ့ ဘီပီေအ (BPA) လို႔ အတိုေကာက္ ေခၚၾကတဲ့ Bisphenol A ပါပဲ...၊
အဲဒါဘာလဲ
ဘီပီေအဆိုတာ ပိုလီကာဗြန္နိတ္ (polycarbonate) ပလပ္စတစ္အမာနဲ႔ အပူဒဏ္ခံ ပလပ္စတစ္အမာ (thermosetting epoxy resin) တို႔ကို ထုတ္လုပ္တဲ့ေနရာမွာ သံုးတဲ့ ဓါတုေဗဒ ျဒပ္ေပါင္းတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္၊ သူ႔ကို ၁၉ ရာစုကုန္ေလာက္ ကတည္းက စတင္ၿပီး စမ္းသပ္ေဖာ္ထုတ္ ႏိုင္တာ ျဖစ္ေပမယ့္ တကယ္တမ္း အႀကီးအက်ယ္ အသံုးျပဳလာတာ ကေတာ့ ၁၉၅၀ ျပည့္လြန္ ႏွစ္ေတြမွာ ပလပ္စတစ္ထုတ္တဲ့ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈေတြမွာပါ၊ ၿပီးေတာ့ တစထက္တစ တြင္က်ယ္လာတဲ့ လွ်ပ္စစ္ပစၥည္းေတြရဲ႕ ဆားကစ္ျပားေတြမွာ လွ်ပ္ကာပစၥည္း (insulator) အျဖစ္လည္း အသံုးျပဳလာ ၾကတယ္၊ အဲဒီလို သံုးေကာင္းေကာင္းနဲ႔ ေနရာတကာမွာ သံုးလာ လိုက္ၾကတာ အခုေတာ့ ဘီပီေအက ေပးတဲ့ ျပႆနာဟာ အေလးအနက္ထား စဥ္းစားရေတာ့မယ္ အခ်ိန္ကို ေရာက္လာခဲ့ပါၿပီ...၊
အေၾကာင္းကေတာ့ ဘီပီေအဟာ Endocrine disruptor လို႔ေခၚတဲ့ ေဟာ္မုန္းေတြကို ဒုကၡေပးသူ ျဖစ္လို႔ပါပဲ၊ ခႏၶာကိုယ္ထဲကို ဘီပီေအ ေရာက္သြားတဲ့အခါ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ ေဟာ္မုန္းထုတ္လုပ္မႈ စနစ္နဲ႔ အာ႐ံုေၾကာစနစ္ကို သူက ဖ်က္ဆီးပစ္ႏိုင္ ပါတယ္၊ တကယ္ေတာ့ ဘီပီေအဟာ အခုလို ေဟာ္မုန္းဓါတ္ေတြအေပၚ သက္ေရာက္မႈ ႐ွိႏိုင္တယ္ ဆိုတာ အခ်ိန္ေတာ္ေတာ္ ၾကာၾကာကတည္းက သိထားၾကေပမယ့္ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ထဲကို ပမာဏ အမ်ားႀကီး ဝင္ေရာက္သြားမွသာ ဒါဟာ အႏၲရာယ္အဆင့္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ ထင္မွတ္ထားခဲ့ ၾကတာပါ၊ ဒါေပမယ့္ ၁၉၉၆ မွာ မစ္ဆူရီ တကၠသိုလ္က ဓါတ္ခြဲခန္းတစ္ခုမွာ ႂကြက္ေတြနဲ႔ စမ္းသပ္ၾကည့္ေတာ့ အလြန္နည္းပါးတဲ့ ဘီပီေအ ပမာဏဟာလည္း ေကာင္းေကာင္း အႏၲရာယ္ျပဳႏိုင္တယ္လို႔ အမွတ္မထင္ ေတြ႔႐ွိလိုက္ရတယ္၊ သားေမြးေတာ့မယ့္ ႂကြက္မႀကီးကို ဘီပီေအ ပမာဏ မဆိုစေလာက္ကေလး သံုးေလးရက္ေလာက္ ေပးလိုက္တယ္၊ ေနာက္ ေမြးလာတဲ့ ႂကြက္သားေပါက္ေလးေတြကို စမ္းၾကည့္တဲ့အခါ အထီးေလးေတြရဲ႕ မ်ိဳးပြားေဟာ္မုန္း စနစ္ဟာ ပ်က္စီးေနတာကို ေတြ႔လိုက္ရတာပါ၊
ေနာက္ သိပ္မၾကာခင္မွာပဲ အျခားစမ္းသပ္မႈတစ္ခုမွာ ဘီပီေအ ပမာဏကိုလိုက္လို႔ ႂကြက္မေလးေတြမွာ ခ႐ိုမိုဆုမ္း ကစင့္ကလ်ား ျဖစ္မႈကိုလည္း ေတြ႔လာၾကတယ္၊ ဒါကိုၾကည့္ၿပီး အဲဒီပမာဏ အတိုင္းသာ လူ႔ခႏၶာကိုယ္မွာ သက္ေရာက္ခဲ့ရင္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ အမ်ိဳးသမီးေတြ အဖို႔ သားေလွ်ာ၊ သားပ်က္တာေတြ ျဖစ္ႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ေကာက္ခ်က္ဆြဲၾက ပါတယ္၊ အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ စမ္းသပ္မႈေတြ တစ္ခုၿပီး တစ္ခုလုပ္ၿပီး ဘီပီေအကို အေလးအနက္ထား သုေတသန လုပ္လာၾကတယ္၊ ႂကြက္ေတြတင္ မဟုတ္ေတာ့ဘဲ အျခား တိရိစာၦန္ငယ္ေလး ေတြကိုပါ သံုးၿပီး ဘီပီေအ ပမာဏ မ်ိဳးစံုနဲ႔ စမ္းသပ္ၾကပါတယ္၊ တကၠသိုလ္ေပါင္းစံု၊ ဓါတ္ခြဲခန္းေပါင္းစံုက ရလာတဲ့ ဒီတိရိစာၦန္ေတြအေပၚ စမ္းသပ္မႈ အေျဖေတြကို လူသားေတြ အတြက္ ဆင့္ပြားတြက္ခ်က္ ေကာက္ခ်က္ ဆြဲလိုက္တဲ့အခါ ေတြ႔႐ွိခ်က္ေတြက ေၾကာက္စရာပါပဲ၊
လူကို ဘာေတြ ဒုကၡ ေပးႏိုင္သလဲ
လူ႔ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ဘီပီေအ ပမာဏ မ်ားလာတဲ့အခါ အမ်ိဳးသမီးေတြ အတြက္ ရင္သားကင္ဆာနဲ႔ အမ်ိဳးသားေတြ အတြက္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္၊ ေမြးလာတဲ့ ေယာက္်ားေလး ကေလးငယ္ေတြမွာ လိင္အဂၤါ ေကာင္းစြာ မဖြံ႔ၿဖိဳးတာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္၊ မ်ိဳးပြားေဟာ္မုန္းေတြကို ထိခိုက္တာျဖစ္လို႔ ကိုယ္ဝန္ရဖို႔ ပိုၿပီးခက္ခဲတာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္၊ မိန္းကေလးငယ္ေတြမွာ အ႐ြယ္မတိုင္မီ အမ်ားႀကီးေစာၿပီး အပ်ိဳေဖာ္ဝင္တာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္၊ အဝလြန္ေရာဂါနဲ႔ ဆီးခ်ိဳေရာဂါေတြ လြယ္လြယ္နဲ႔ ျဖစ္ႏိုင္တယ္၊ အာ႐ံုစူးစိုက္မႈ ေလ်ာ့က်တာေတြ၊ hyperactivity လို႔ေခၚတဲ့ အလြန္အမင္း လႈပ္႐ွားတက္ႂကြတာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ သိရပါတယ္၊ ဘီပီေအေၾကာင့္ ဒါေတြျဖစ္မယ္လို႔ က်ိန္းေသေျပာတာ မဟုတ္ေပမယ့္ ဒါေတြျဖစ္ဖို႔ အလားအလာ အမ်ားႀကီး႐ွိတယ္လို႔ ဆိုလိုတာပါ...၊
အဲဒီလို အသံေတြ က်ယ္ေလာင္လာတဲ့အခါ ဘီပီေအကိုသံုးၿပီး ပလပ္စတစ္ ထုတ္လုပ္ေနတဲ့ စက္႐ံုႀကီးေတြ၊ ကုမၸဏီႀကီးေတြက ကန္႔ကြက္သံေတြ ထြက္လာပါေတာ့တယ္၊ အခုေျပာေနတဲ့ အခ်က္ေတြက ၁၀၀ ရာခိုင္ႏႈန္း က်ိန္းေသတာ မဟုတ္ဘူး၊ လုပ္ေနၾကပါတယ္ ဆိုတဲ့ သုေတသန ေတြကလည္း အကန္႔အသတ္ေတြ အမ်ားႀကီး ႐ွိၾကတယ္၊ စမ္းသပ္မႈ ေတြကလည္း အျပည့္အဝ ယံုၾကည္ရမယ္လို႔ ဘယ္သူက အာမခံမွာလဲ စသျဖင့္ေပါ့....၊ ၿပီးေတာ့ သူတို႔ကလည္း တန္ျပန္ ဓါတ္ခြဲစစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ၾကတယ္၊ ရယ္စရာေကာင္းတာ တစ္ခုက သူတို႔ စပြန္ဆာေပးၿပီး လုပ္ခိုင္းတဲ့ သုေတသန စမ္းသပ္ခ်က္ ေတြအားလံုးက ဘီပီေအဟာ လူသားေတြအတြက္ အႏၲရာယ္လံုးဝ မ႐ွိပါဘူးလို႔ တညီတညြတ္တည္း အသံ ထြက္တာပါပဲ၊ စီးပြားေရးသမားကေတာ့ ေခတ္အဆက္ဆက္ ဒီလိုပဲ ႐ွိေနမယ္ ထင္ပါရဲ႕...၊
ဆိုေတာ့ ဒီလိုမ်ိဳး ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ ေရာဂါေတြ ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ ဘီပီေအ ျဒပ္ေပါင္းက လူေတြရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာေရာ ႐ွိေနၿပီလား ဆိုၿပီး ဆက္လက္ စစ္ေဆးၾကတယ္၊ အေမရိကားနဲ႔ ဥေရာပက က်ား၊မ အသက္အ႐ြယ္ မ်ိဳးစံုရဲ႕ ဆီးေတြကို ဓါတ္ခြဲၾကည့္ေတာ့ ၉၅ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ ႐ွိေနတာကို ထိတ္လန္႔ဖြယ္ရာ ေတြ႔လိုက္ရတယ္၊ မ်ားလြန္းတဲ့ ပမာဏပါပဲ၊ တကယ္လည္း က်ေနာ့္အလုပ္က ဓါတ္ခြဲခန္းမွာ ေရနမူနာေတြကို စစ္ေဆးတိုင္း ဘီပီေအကို အၿမဲလိုလို ေတြ႔ရေလ့ ႐ွိပါတယ္၊ ဒါဆိုရင္ အေ႐ွ႕တိုင္းက လူေတြမွာေရာ...? သူတို႔ရဲ႕ ကိုယ္ခႏၶာထဲမွာလည္း ဘီပီေအ ျဒပ္ေပါင္း ႐ွိေနႏိုင္သလား လို႔ေမးရင္ ေျမႀကီးလက္ခတ္ မလြဲပါပဲလို႔ ေျဖရမွာပါ၊ ဟုတ္ပါတယ္၊ ဒီေန႔ ေခတ္သစ္ကမာၻမွာ ေနၾကတဲ့သူ အေယာက္တိုင္းရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ဘီပီေအဟာ ေနရာယူေနၿပီးသား ျဖစ္ေနပါၿပီ၊ အေၾကာင္းကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ နိစၥဓူဝ ထိေတြ႔ေနရတဲ့ ပစၥည္းေတြဟာ ဘီပီေအနဲ႔ မကင္းႏိုင္လို႔ ပါပဲ၊
ဘယ္ပစၥည္းေတြမွာ ဘီပီေအ ပါသလဲ
အခ်ိဳရည္ဘူးေတြ၊ ဘီယာဘူးေတြရဲ႕ အတြင္းဖက္မွာ သုတ္ထားတဲ့ ပလပ္စတစ္ အလႊာထဲမွာ ဘီပီေအ ပါတယ္၊ ေရခဲေသတၱာေတြ၊ ပန္းကန္ေဆးစက္ေတြ၊ ဖုန္စုပ္စက္ေတြ ထဲက လွ်ပ္စစ္ဆားကစ္နဲ႔ ပလပ္စတစ္ အစိတ္အပိုင္းေတြမွာ ဘီပီေအ ပါတယ္၊ ဥယ်ာဥ္ၿခံသံုး စိုက္ပ်ိဳးေရး ကိရိယာေတြကို ဘီပီေအ ပါတဲ့ ပလပ္စတစ္ေတြနဲ႔ လုပ္ၾကတယ္၊ အိမ္မွာခင္းတဲ့ လီႏိုလီယမ္ ပလပ္စတစ္ အခင္းမွာ ဘီပီေအပါတယ္၊ ဆယ္လိုတိတ္ေတြမွာ၊ ေကာ္ထဲမွာ၊ ပစၥည္းေတြ ထုပ္ပိုးေလ့႐ွိတဲ့ ကပ္ထူစကၠဴပံုးေတြမွာ သုတ္တဲ့ ေဆးထဲမွာ၊ မ်က္မွန္ကိုင္းနဲ႔ မ်က္ကပ္မွန္ တခ်ိဳ႕ထဲမွာ၊ အမ်ားျပည္သူ ေသာက္ဖို႔ထားၾကတဲ့ ၂၀ လီတာဝင္ ပလပ္စတစ္ ေရပံုးႀကီးေတြ ထဲမွာ၊ ဧည့္ခန္းအလွဆင္ ပလပ္စတစ္ ပစၥည္းေတြထဲမွာ၊ ျမန္မာျပည္မွာ အရမ္းသံုးၾကတဲ့ မယ္လမင္း (melamine) ပလပ္စတစ္ ထမင္းစား ပန္းကန္နဲ႔ ခြက္ေတြထဲမွာ၊ စီဒီေတြ ဒီဗီဒီေတြထဲမွာ...၊ တကယ့္ကိုမွ အမ်ားႀကီးပါပဲ၊ ေနာက္ဆံုး စူပါမားကက္ေတြမွာ ေစ်းဝယ္ရင္ ေငြ႐ွင္းေကာင္တာက ျပန္ေပးတဲ့ က်သင့္ေငြ စကၠဴျဖတ္ပိုင္းေလးေတြ မွာေတာင္မွ ဘီပီေအ ပါ,ပါတယ္၊ က်ေနာ္တို႔ ပတ္ဝန္းက်င္မွာ လက္ညႇိဳးထိုး မလြဲပါဘူး၊ အဆိုးဆံုးနဲ႔ ထိတ္လန္႔ဖို႔ အေကာင္းဆံုးကေတာ့ ကေလးငယ္ေလးေတြ စို႔တဲ့ ပလပ္စတစ္ ႏို႔ဘူးေတြထဲမွာပါ ေတြ႔ရတာပါပဲ...၊
ဒီေနရာမွာ အေရးအႀကီးဆံုး ေမးခြန္းတစ္ခု ႐ွိပါတယ္၊ ေကာင္းၿပီ...၊ အဲဒီ ဘီပီေအျဒပ္ေပါင္းက က်ေနာ္တို႔ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ႐ွိေနတာေတာ့ ဟုတ္ပါၿပီ၊ ဒါေပမယ့္ ပမာဏ ဘယ္ေလာက္ဆိုရင္ လူကို အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစ ႏိုင္သလဲ ဆိုတဲ့ေမးခြန္းပါ၊ ဒီေန႔ လက္႐ွိအခ်ိန္မွာ ကမာၻ႔ သိပၸံပညာ႐ွင္ေတြ၊ မူဝါဒနဲ႔ စည္းမ်ဥ္းေတြ ေရးဆြဲမယ့္ အာဏာပိုင္ေတြ၊ ဘီပီေအပါတဲ့ ပလပ္စတစ္ ထုတ္လုပ္သူေတြ အားလံုး အက်ိတ္အနယ္ ေဆြးေႏြးျငင္းခံု ေနၾကတာလည္း အဲဒီအခ်က္ပါပဲ၊ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ သေဘာတူညီမႈ မရၾကေသးသလို ဒီေမးခြန္းကိုလည္း ဘယ္သူမွ တိတိက်က် မေျဖႏိုင္ေသး ပါဘူး၊ ဘာျဖစ္လို႔လည္း ဆိုေတာ့ ကိန္းဂဏန္း တစ္ခု သတ္မွတ္ဖို႔အတြက္ လုပ္ရမယ့္ အဆင့္ေတြက မ်ားလြန္းလို႔ပါပဲ၊ ဓါတ္ခြဲခန္း စစ္ေဆးခ်က္ေတြ အရ ဘီပီေအဟာ အႏၲရာယ္႐ွိတာ လံုးဝေသခ်ာေပမယ့္ တကယ့္လက္ေတြ႔မွာ ဘယ္ေလာက္ ပမာဏ႐ွိရင္ လူသားေတြအေပၚ ႐ိုက္ခတ္မႈက ဘယ္ႏွရာခိုင္ႏႈန္း ႐ွိႏိုင္မလဲဆိုတာ အေတာ္ေျပာရခက္တဲ့ ကိစၥပါ၊ အခ်ိန္အမ်ားႀကီးယူၿပီး လူထုက်န္းမာေရး အေနနဲ႔ ကြင္းဆင္းေလ့လာဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္၊ ေလာေလာဆယ္ လုပ္ႏိုင္တာက ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ဘီပီေအ ပမာဏမ်ားတဲ့ လူေတြကို ေလ့လာၿပီး သူတို႔မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ေရာဂါေတြကို ဆက္စပ္တြက္ခ်က္၊ ဓါတ္ခြဲခန္း အေျဖေတြနဲ႔ ညႇိယူရတာပဲ ႐ွိပါတယ္၊
ဒါေပမယ့္ ေသခ်ာတာကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ကမာၻႀကီးမွာ ေရာဂါဘယေတြ ပိုၿပီးထူေျပာလာတာ ျဖစ္ပါတယ္၊ အထက္မွာ ေျပာခဲ့တဲ့ ရင္သားကင္ဆာ၊ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာေတြ ပိုၿပီး ျဖစ္လာၾကတာ၊ ကေလးေမြးဖြားႏႈန္း က်ဆင္းလာတာ၊ မိန္းကေလးငယ္ေတြ အပ်ိဳေဖာ္ဝင္ခ်ိန္ ေစာသထက္ ေစာလာတာ.. စတာေတြက ျငင္းမရတဲ့ သက္ေသေတြပါပဲ၊ ဒါေတြျဖစ္ရတဲ့ ေနာက္ခံအေၾကာင္းအခ်က္ေတြ အမ်ားႀကီး ႐ွိပါတယ္၊ အဲဒီအထဲမွာ ပလပ္စတစ္ေတြ၊ သံဘူးေတြထဲမွာ ပါတဲ့ ဘီပီေအလိုမ်ိဳး ဓါတုေဗဒ ျဒပ္ေပါင္းေတြဟာလည္း အဓိက အေၾကာင္းေတြထဲက တစ္ခုပါပဲ၊ ကဲ..ဒါျဖင့္ က်ေနာ္တို႔ ဘာလုပ္ၾကမလဲ...?
ခႏၶာကိုယ္ထဲကို ဘယ္လိုဝင္ေရာက္ သလဲ
ကမာၻ႕ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ နားလည္တတ္ကြ်မ္းသူေတြက ဘီပီေအကို လံုးဝတားျမစ္တာ၊ ဒါမွမဟုတ္ ေလွ်ာ့ခ်တာ အစ႐ွိတဲ့ တိက်ေရရာမႈ တစ္ခုခု မလုပ္ႏိုင္ေသးခင္မွာ က်ေနာ္တို႔က ကုိယ့္နည္းကိုယ့္ဟန္နဲ႔ ေလွ်ာ့ခ်ကာကြယ္လို႔ ရပါတယ္၊ မႏွစ္က ေလာေလာလတ္လတ္ လုပ္ထားတဲ့ သုေတသန တစ္ခုမွာ လူ ၂၀ ကို ေ႐ြးၿပီး သူတို႔ပံုမွန္ စားေသာက္ပံုအတိုင္း စားေသာက္ေစတယ္၊ အဲဒီလူေတြက ပလပ္စတစ္နဲ႔ ထုပ္ပိုးထားတဲ့ ေရခဲ႐ိုက္ အစားအစာေတြ၊ သံဘူးနဲ႔ ထည့္ထားတဲ့ အစားအေသာက္၊ အခ်ိဳရည္ စတာေတြကို ပံုမွန္ဝယ္စားေလ့ ႐ွိၾကသူေတြပါ၊ တစ္ပတ္အၾကာမွာ သူတို႔ရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ထဲက ဘီပီေအ ပမာဏကို တိုင္းတာ မွတ္သားတယ္၊ ၿပီးေတာ့ ေနာက္တစ္ပတ္မွာ သူတို႔ကို သံဘူးေတြ၊ ပလပ္စတစ္ေတြနဲ႔ လံုးဝကင္းတဲ့ အစားအေသာက္ လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ေတြကိုပဲ ခ်က္ေကြ်းတယ္၊ ၿပီးေတာ့ တခါ တိုင္းတာၾက ျပန္တယ္၊ အဲဒီအခါ ဒီလူေတြရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ဘီပီေအ ပါဝင္ႏႈန္္းက ၅၀ ကေန ၇၀ ရာခုိင္ႏႈန္းအထိ ေလ်ာ့က်သြားတာ ေတြ႔ရတယ္၊ အထက္ပါ အခ်က္ေတြကို အေျခခံၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ထဲကို ဘီပီေအ အမ်ားဆံုး ဝင္ေရာက္ႏိုင္တဲ့ နည္းဟာ သံဘူးေတြ၊ ပိုလီကာဗြန္နိတ္ ပလပ္စတစ္ေတြနဲ႔ ထုပ္ပိုးထားတဲ့ အစားအေသာက္၊ အရည္ေတြကေန ျဖစ္တယ္လို႔ ေကာက္ခ်က္ခ်လို႔ ရပါတယ္၊
ဘယ္လို ကာကြယ္ၾက မလဲ
သံဘူးေတြရဲ႕ အတြင္းဖက္မွာ အစားအေသာက္နဲ႔ သံနဲ႔ တိုက္႐ိုက္မထိေတြ႔ ေစဖို႔ ခံထားတဲ့ ပလပ္စတစ္ အလြႊာကေန ဘီပီေအက အစားအေသာက္ထဲကို တျဖည္းျဖည္း စိမ့္ဝင္တာျဖစ္လို႔ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ သံဘူးနဲ႔ ထည့္ထားတဲ့ အစားအေသာက္ေတြ၊ အရည္ေတြကို တတ္ႏိုင္သေလာက္ ေ႐ွာင္တာ အေကာင္းဆံုးပါပဲ၊ အထူးသျဖင့္ အက္ဆစ္ဓါတ္ျဖစ္တဲ့ အခ်ဥ္ဓါတ္ပါတဲ့ ဟာေတြပါ၊ ဥပမာ- ခရမ္းခ်ဥ္သီး သံဘူးမ်ိဳး..၊ ဂ်ပန္မွာေတာ့ အခုေနာက္ပိုင္း သံဘူးေတြထဲမွာ ဘီပီေအ မပါတဲ့ PET အမ်ိဳးအစား ပလပ္စတစ္ အလႊာကို အစားထိုး သံုးလာၾကပါတယ္၊
သံဘူးေတြနဲ႔အတူ တပါတည္း အေရးပါတဲ့ ဘီပီေအ ရင္းျမစ္ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ ပလပ္စတစ္ပါ၊ ဒါေပမယ့္ ဒီေန႔လို ပလပ္စတစ္ ယဥ္ေက်းမႈထဲမွာ မက္မက္စက္စက္ ေပ်ာ္ဝင္ေနမိတဲ့ က်ေနာ္တို႔အဖို႔ ပလပ္စတစ္ကို လံုးဝေ႐ွာင္ဖို႔ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး၊ ဒီေတာ့ ဘီပီေအ၊ Phthalates စတဲ့ ဓါတုျဒပ္ေပါင္းေတြ အမ်ားဆံုး ပါေလ့႐ွိတဲ့ ပိုလီကာဗြန္နိတ္ (Polycarbonate) အမ်ိဳးအစား ပလပ္စတစ္နဲ႔ ပီဗီစီ (PVC) အမ်ိဳးအစား ပလပ္စတစ္ေတြကို အစားအေသာက္နဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ တတ္ႏိုင္သေလာက္ ေ႐ွာင္ဖို႔ပါပဲ၊ အဲဒီ ပလပ္စတစ္ ၂ မ်ိဳးကို သိႏိုင္ဖို႔က ပလပ္စတစ္ မ်ိဳးခြဲကုဒ္ (Plastic Identification Code) ကိုၾကည့္ႏိုင္ ပါတယ္၊ ပလပ္စတစ္နဲ႔ ထုပ္ပိုးထားတဲ့ ပစၥည္းေတြအားလံုးမွာ အဲဒီမ်ိဳးခြဲကုဒ္ေတြကို မထည့္မေနရ ထည့္ၾကရ ပါတယ္၊ ပစၥည္းေတြေပၚမွာ သက္ဆိုင္ရာ ကုဒ္ေတြကို ေအာက္ကပံုအတိုင္း ေတြ႔ရေလ့ ႐ွိပါတယ္၊
(Credit: indoorquality.org)
အားလံုးေပါင္း ၇ ခု႐ွိၿပီးေတာ့ ပီဗီစီက ၃၊ ပိုလီကာဗြန္နိတ္က ၇ ျဖစ္ပါတယ္၊ ပိုလီကာဗြန္နိတ္က "O" ဆိုတဲ့ Other အမ်ိဳးအစားေအာက္မွာ ပါဝင္ပါတယ္၊
အိမ္မွာ ပလပ္စတစ္ခြက္ေတြ၊ ပန္းကန္ေတြ သံုးရင္လည္း အစားအေသာက္ ေႏႊးဖို႔ မိုက္ခ႐ိုေဝ့ဖ္ထဲကို မထည့္မိဖို႔ လိုပါတယ္၊ ပန္းကန္ေဆးစက္ထဲကို ပလပ္စတစ္ခြက္ေတြ ထည့္မေဆးရင္ ပိုၿပီးေကာင္းပါတယ္၊ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ေတာ့ မယ္လမင္းပန္းကန္ (melamine) ေတြ သံုးတဲ့အခါ အစားအေသာက္ ပူပူေလာင္ေလာင္ေတြ မထည့္ဖို႔ပါ၊ အႀကိမ္ႀကိမ္ ေရေႏြးထည့္ေသာက္ထားလို႔ အေရာင္ေတြေျပာင္း၊ ဝါက်င့္ ေနတဲ့ မယ္လမင္း ေရေႏြးခြက္ေတြကို ျမင္မိတိုင္း က်ေနာ္ စိတ္မသက္မသာ ျဖစ္ရၿမဲပါပဲ၊ ေရေႏြးၾကမ္းကို ေႂကြခြက္နဲ႔ ထည့္ေသာက္ရင္ သူ႔အိုးနဲ႔သူ႔ဆန္ 'တန္' တာမို႔ အေကာင္းဆံုးပါပဲ၊ အေရးအႀကီးဆံုးကေတာ့ ကေလးေတြအတြက္ ႏို႔ဘူးကို BPA-free စာတန္းပါတဲ့ အာမခံ ႏို႔ဘူးေတြ ဝယ္သံုးဖို႔ ပါပဲ၊ ဒီဖက္ႏွစ္ပိုင္းေတြမွာ လြယ္လင့္တကူ ဝယ္လို႔ရေနပါၿပီ...၊
အျပစ္မဲ့တဲ့ ရင္ေသြးေလးေတြကို ဒီကမာၻထဲ ေခၚလာၿပီး သူတို႔အတြက္ က်ေနာ္တို႔ ထားခဲ့မယ့္ ကမာၻႀကီးက တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ယုိယြင္းဆုတ္ယုတ္ လာတာကေတာ့ စိတ္မေကာင္းစရာပါ၊ ဒါေပမယ့္ ဘယ္လို က႑မွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ တီထြင္မႈ၊ တိုးတက္မႈ နဲ႔အတူ ႀကိဳတင္ေမွ်ာ္လင့္လို႔ မရႏိုင္တဲ့ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြ ပါလာတတ္တာ အနည္းနဲ႔အမ်ား ဆိုသလို က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ရမွာပါ၊ ဒီလို ဆိုးက်ိဳးေတြကို ျမင္လို႔ တီထြင္ဆန္းသစ္မႈ ေတြကို တဗ်စ္ေတာက္ေတာက္ အျပစ္ေျပာၿပီး ေက်ာက္ေခတ္မွာပဲ ထိုင္ၿပီး က်န္ခဲ့ခ်င္လို႔ မရပါဘူး၊ အေကာင္းဆံုးကို တီထြင္ရင္းနဲ႔ အဆိုးေတြ ပါလာရင္လည္း တတ္ႏိုင္သေလာက္ သိေအာင္လုပ္၊ သိလာသေလာက္ ႀကိဳးစားကာကြယ္ဖို႔ပဲ ႐ွိပါတယ္၊ အသက္ကို ဥာဏ္ေစာင့္တယ္လို႔ပဲ ကိုယ့္ကိုယ္ကို အားေပးရေတာ့မွာ ပါပဲ...။ ။